فرهنگ تیونینگ خودرو در ژاپن

به‌ نظر شما تیونینگ خودرو شامل چه مواردی می‌شود؟ از این واژه چه تعریفی می‌توان داشت؟ آیا تیونینگ فقط پیشرانه و قوای فنی خودرو را در بر می‌گیرد یا صرفا شخصی‌سازی ظاهر بدنه و کابین است؟

درواقع هیچ جواب قاطعی نمی‌توان به این سؤالات داد؛ چرا که جادوی تیونینگ در همین موارد است؛ هر کسی تعریف مختص به خود را از تیونینگ دارد. در حقیقت تا جایی که یک پروژه‌ی تیونینگ مالک آن را راضی نگه دارد، بحث بر سر درست یا نادرست بودن تیونینگ خودرو بی‌فایده است. خودروهای تیونینگ و شخصی‌سازی شده فقط به بهانه‌ی دل‌خوشی مالک آن وجود دارند. در ادامه به بررسی سبک‌های مختلف تیونینگ در ژاپن می‌پردازیم؛

تنوع فرهنگ‌های تیونینگ، تقریبا به اندازه‌ی برندهای متنوع موجود در صنعت خودروسازی است. یکی از متفاوت‌ترین، غنی‌ترین و سرزنده‌ترین فرهنگ‌های تیونینگ در ژاپن است. شاید با دیدن فیلم‌های سینمایی و تجربه‌ی بازی‌های ویدئویی مختلف، گوشه‌ای از فرهنگ تیونینگ و شخصی‌سازی خودرو در این کشور را لمس کرده باشید؛ ولی به‌جرئت می‌توان گفت که تیونینگ در ژاپن، در یک سطح کاملا ویژه‌ و متفاوت قرار دارد.

مصداق این ادعا، شهرت جهانی کارگاه‌های تیونینگ ژاپنی است. به‌عنوان مثال برند تیونینگ RWB که روزگاری فقط در یک کارگاه کوچک به تیونینگ مدل‌های مختلف پورشه می‌پرداخت، امروز دفترهای رسمی و بزرگی در سرتاسر جهان، از ایالات متحده تا کویت تأسیس کرده است. تیم تولید ردبول برای به تصویر کشیدن تیونینگ و راننده‌های خاص ژاپن، به کشور خورشید تابان سفر کرده‌ و با همکاری راننده‌ی مشهور دریفت، مایک ویدت ملقب به مد مایک، ویدئوی جذابی منتشر کرده‌ است.

تیونینگ بهترین سوپراسپرت‌های جهان به سبک ژاپنی

مد مایک (Mad Mike) نیوزیلندی که رقابت‌های فرمول D در آمریکا را کنار گذاشته و مدتی است به‌صورت حرفه‌ای در مسابقات دریفت ژاپن شرکت می‌کند، به کارگاه‌های تیونینگ زیرزمینی و معروف ژاپن سر می‌زند و از نزدیک سبک‌های مختلف تیونینگ ژاپنی را تجربه می‌کند. مد مایک در این سفر جذاب، با واتارو کاتو مؤسس یکی از محبوب‌ترین برندهای تیونینگ ژاپن، لیبرتی واک (Liberty Walk) ملاقات می‌کند. این برند که با تیونینگ سوپراسپرت‌های پرقدرت مانند، فراری و لامبورگینی به شهرت جهانی دست یافته است، امروز کیت‌های بدنه‌ی مخصوص خود را به تمام نقاط جهان ارسال می‌کند. مد مایک شیفته‌ی رویکرد منحصربه‌فرد واتارو شده است. واتارو می‌گوید:

من عاشق سوپراسپرت‌های پرقدرت هستم؛ ولی همیشه طرفدار خودروهای قدیمی و کلاسیک بوده‌ام. یکی از بهترین نمونه‌های این خودروها، اولین خودرویی بود که بعد از دریافت گواهینامه‌ی رانندگی با جمعی از دوستانم آن را شخصی‌سازی کردم؛ این خودروهای قدیمی و کلاسیک، همیشه عشق اول من خواهند بود.

واتارو به مزدا RX-3 تا دندان تیونینگ شده‌ی خود اشاره می‌کند:

من دوست دارم همیشه شروع‌کننده‌ی یک رویکرد باشم تا اینکه از روش دیگران پیروی کنم. البته هیچوقت واقعا به دنبال این عمل نبوده‌ام و معمولا خودبه‌خود به وجود آمده است. هدف من این است که مردم بیشتری من را با طراحی خاص خودم به یاد بیاورند؛ ۵۰ سال است که این رویکرد را در پیش گرفته‌ام.

مد مایک می‌گوید:

واتارو اصلا به دنبال خودنمایی نیست؛ او فقط به دنبال طراحی و تیونینگ خودروهای خاص خودش است.

روزگاری واتارو فقط در ژاپن محصولات خود را عرضه می‌کرد. مدتی بعد شخصاً به نقاط مختلف جهان سفر می‌کرد و پروژه‌های شخصی و سفارشی انجام می‌داد. اما امروز برند لیبرتی واک کاملاً شناخته‌شده است و حتی در بازی‌های ویدئویی پرطرفداری چون فورزا هورایزن (Forza Horizon) و نید فور اسپید (Need For Speed) کیت‌های بدنه‌ی این برند ژاپنی قرار دارند.

سبک Lowrider ژاپنی

کارگاه تیونینگ کولو کاستومز (Cholo’s Customs) یکی از بهترین نمونه‌های تیونینگ آمریکایی در ژاپن است که به‌درستی پیاده‌سازی شده است. خودروهای لورایدر (Lowrider) این برند هر کدام طراحی خاص خود را دارند. هیساشی یوشیدا، مؤسس این برند می‌گوید:

کارگاه ما خودروهای دهه ۱۹۷۰ را به سبک لورایدر شخصی‌سازی می‌کند که اخیراً خودروهای ساخت دهه ۳۰ تا ۵۰ را هم در برنامه‌ی تیونینگ قرار داده‌ایم.

مد مایک توضیح می‌دهد که زیبایی این مجموعه در خلق طراحی‌های آزادانه است؛ هیچ‌کس به هیچ قانونی پایبند نیست و همه به دنبال ساخت اثر هنری خود هستند و از این‌ کار لذت می‌برند.

هیساشی ادامه می‌دهد:

من هیچوقت به خودروهای لورایدر، حتی بعد از دریافت گواهینامه‌ی رانندگی، علاقه نداشتم؛ ولی به‌مرور به خودروهای کلاسیک و قدیمی روی آوردم. در سن ۲۰ سالگی بود که تحت تأثیر دوستانم قرار گرفتم و علاقه‌ی جدی من به خودروهای لورایدر آغاز شد.

مد مایک می‌گوید:

نکته‌ی جالب خودروهای تیونینگ شده در ژاپن قابلیت رانندگی آن‌ها است. اصلا مهم نیست که خودرو تا چه حد تغییر کرده؛ در هر صورت باید آن‌ها در خیابان‌ها جولان دهند.

هیساشی در رابطه با خودنمایی با خودروها می‌گوید:

فقط در دورانی جوانی بود که به جلب توجه مردم هنگام رانندگی با خودرو اهمیت می‌دادم. حالا بیشتر به لذت رانندگی توجه دارم تا خودنمایی.

کوچک‌ترین خودروها با بزرگ‌ترین تیونینگ

در ژاپن تقریبا هر وسیله‌ی نقلیه‌ای که فکر کنید، تیونینگ شده است. به‌عنوان مثال خودروهای کِی (Kei) در ژاپن از محبویت خاصی در فرهنگ تیونینگ برخوردار هستند. خودروهای کِی در واقع در اروپا به خودروهای شهری و در آمریکا به خودروهای کامپکت اطلاق می‌شود. این خودروها در ژاپن به دلیل همخوانی با قوانین مالیاتی و بیمه و فضاهای پارکینگ، در کلاس خاص خود تولید و شناخته می‌شوند. در حقیقت به دلیل هزینه‌های کم تیونینگ و پیشرانه‌های ۶۰۰ سی‌سی این کلاس، انواع خودروهای کی از پیکاپ تا میکرو ون، تیونینگ و شخصی‌سازی می‌شوند.

کازو اودا، مؤسس برند تیونینگ هِلو اسپشیال (Hello Special)، می‌گوید:

اوایل که تیونینگ را شروع کردم، بیشتر به استایل بوسوزوکو (Bosozoku) گرایش داشتم. این استایل در اصل به معنی قانون‌شکنی بود. در واقع با شخصی‌سازی مخصوص دست به قانون‌شکنی می‌زدیم. حالا که سنی از من گذشته است، بیشتر به تیونینگ قانونی تمایل پیدا کرده‌ام. شاید خودروهای برند من به استایل بوسوزوکو شباهت داشته باشند؛ ولی تمام کیت‌های بدنه، ارتقاء قوای فنی و دیگر موارد، تمام گواهینامه‌های قانونی را دریافت کرده‌اند.

نمایشی خیره‌کننده با سوپراسپرت‌های پر از LED

در فرهنگ تیونینگ ژاپن، خودرو و پلتفرم آن مهم نیست؛ همه چیز در خودنمایی و نمایش طرح خاص هر فرد خلاصه می‌شود. یکی از عجیب‌ترین و در عین‌ حال جذاب‌ترین استایل‌های تیونینگ خودرو در ژاپن، سوپراسپرت‌های پرسروصدا و پر از LED است. شینیچی موروهوشی، مؤسس برند فایتینگ استار (Fighting Star) که دارودسته‌ی مخصوص به‌خود را دارد، می‌گوید:

دلیل اصلی که من روی لامبورگینی LED نصب کردم این است که رانندگی با یک لامبورگینی شخصی‌سازی نشده ملال‌آور است. به‌همین‌ خاطر لامبورگینی را به شیوه‌ای که دوست داشتم شخصی‌سازی کردم تا طرح مخصوص خودم را به نمایش بگذارم.  الهام بخش اصلی من، کامیون‌های تیونینگ شده‌ی ژاپنی (Dekotora) و سری فیلم‌های سینمایی جنگ ستارگان (Star Wars) بود.

---

مد مایک می‌گوید که خودروهای موروهوشی مثال بارز خلاقیت هستند؛ چیزی که کمتر کسی به فکر آن می‌افتد و شاید بتوان گفت که حاصل آن هم جذاب شده است.

موروهوشی ادامه می‌دهد:

ما فقط یک مدل لامبورگینی را نمی‌خریم که به همان صورت و با ظاهر کارخانه‌ای با آن رانندگی کنیم؛ بلکه آن‌گونه که دوست داریم آن‌ها را شخصی‌سازی و تیونینگ می‌کنیم که نصب LED، بخشی از این فرآیند را تشکیل می‌دهد. شاید با این‌کار یک فرد قانون‌شکن به نظر بیایم؛ ولی در تمام عمرم روش زندگی من به همین صورت بوده است و اصلاً به حرف مردم اهمیت نمی‌دهم.

موروهوشی و لامبورگینی‌های پرزرق‌و‌برق او طرفداران خاصی در جهان پیدا کرده است. لامبورگینی دیابلو موروهوشی در بازی ویدئویی Need For Speed نسخه‌ی سال ۲۰۱۵ یکی از برجسته‌ترین خودروهای موجود بود.

دکوتورا؛ نیروگاه برق سیار

یکی از جالب‌ترین فرهنگ‌های تیونینگ در ژاپن، کامیون‌های شخصی‌سازی شده یا دکوتورا (Dekotora) است. این کامیون‌ها غرق در چراغ‌های LED می‌شوند و جزئیات تیونینگ در آن‌ها خارق‌العاده است. مینوزو هایاشی که مالک یک کامیون دکتورا است، می‌گوید:

سری فیلم‌های سینمایی ژاپنی Torakku Yarō نقطه‌ی آغاز علاقه‌ی من به کامیون‌های دکوتورا بود. حتی قبل از اینکه گواهینامه رانندگی دریافت کنم، دوچرخه‌ام را به سبک کامیون‌های دکوتورا تزئین می‌کردم؛ همیشه می‌خواستم که متفاوت باشم و جلب توجه کنم. واقعا عاشق تزئین کردن کامیون هستم، در واقع از این طریق دوستان زیادی هم پیدا کرده‌ام. با روشن کردن این همه LED حتما توجه مردم جلب می‌شود. از این‌ کار لذت می‌برم.

سبک بوسوزوکو؛ قانون‌شکن‌های دیروز و امروز

ژاپن بهشت عاشقان تیونینگ است. ژاپنی‌های علاقمند به تیونینگ و شخصی‌سازی خودرو، اصلا به قوانین اهمیت نمی‌دهند و فقط به فکر تیونینگ خاص خودروی خود هستند. سوکی یاماشیتا، مؤسس برند و گروه رود پلیرز (Rude Playerz)، می‌گوید:

پایه و اساس استایل بوسوزوکو (Bosozoku) ریشه در علاقه افراد به خودروهای مسابقه‌ای ژاپنی دارد؛ در واقع افرادی که هزینه‌ی لازم برای شرکت در مسابقات رسمی و رانندگی در پیست را نداشتند، به رانندگی و مسابقات غیر قانونی در خیابان‌ها روی آوردند. استایل بوسوزوکو در نظر بسیاری یک دسته از مسابقات خیابانی نامناسب شمرده می‌شود، ولی امروزه بیشتر علاقه‌مندان این استایل، به نمایش خودروها و جلب توجه تمرکز کرده‌اند؛ بوسوزوکو تقریبا مشابه فرهنگ خودروهای لورایدر در ایالات متحده است.

مد مایک علاقمند این استایل و خاص بودن خودروهای آن شده است. وی معتقد است که بی‌قانون بودن و آزاد بودن دست افراد در این طرح به زیبایی و ویژه بودن آن اضافه می‌کند.

یاماشیتا ادامه می‌دهد:

من علاوه بر تیونینگ خودرو، در ساخت موزیک هم فعال هستم. وقتی یک خودرو یا موزیک را می‌سازم، آن را به‌عنوان ارائه‌ی محصولی از جانب خودم به دنیا حساب می‌کنم. ساخته‌های من حاصل تلاش زیاد و افتخار است.

بدون شک هیچ جای دنیا مانند ژاپن نیست. تمام گروه‌های تیونینگ مختلف بدون هیچ‌گونه رقابتی در کنار هم قرار گرفته‌اند. با خرید یک خودرو در ژاپن، به دلیل وجود بی‌شمار قطعات افترمارکت، دروازه‌ای بزرگ جهت ساخت خودروی منحصربه‌فرد و شخصی برای هر فرد باز می‌شود. فرهنگ متفاوت و غنی تیونینگ در ژاپن، نشانه‌ای دیگر از خلاقیت این مردم است. شما طرفدار کدام سبک تیونینگ در ژاپن هستید؟ سوپراسپرت‌های عریض و کم‌ارتفاع یا دارودسته‌ی بوسوزوکو با اگزوزهای سر به فلک کشیده؟