در مدت زمانی نه چندان دور سخنگوی شورای سیاستگذاری خودرو از کاهش ۳.۸ درصد تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته طی شش ماهه نخست سال جاری خبر داد، اما اتفاق تکان دهنده رخ داده در این حوزه اعلام آمار تولید خودرو در آخرین ماه تابستان بود.براساس آمار رسمی شرکت های خودروسازی درشهریور ماه امسال با حدود ۵۰ درصد افت تولید همراه بودند.
این درحالی است که صنعت خودروسازی رشد ۵۸ درصدی تولید خودرو را درسال ۹۳تجربه کرده بود و براین اساس پیش بینی ها برای سال ۹۴ حاکی از رشد تولید بود.
روزنامه جهان اقتصاد برای کندو کاو درباره چرایی این سقوط ناگهانی درگفتگویی با شهرام آزادی، کارشناس اقتصادی و عضوهیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به بررسی این موضوع پرداخته است.
آزادی درباره دلیل افت ناگهانی تولید خودرو گفت: عوامل متعددی منجر به این وضعیت شده است که یکی از مهم ترین آنها کمبود نقدینگی در شرکت های خودروسازی بوده که به رغم کاهش فروش خورو، هزینه ها هم چنان به قوت خود باقی است، بنابراین تولید اقتصادی اتفاق نیفتاده است، یعنی خودروسازی که برای تولید ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال تجهیز شده، الان به وضعیتی درآمده است که تعداد کمتری تولید می کند.
وی ادامه داد: مقروض بودن به سیستم بانکی از جمله دیگر دلایلی است که باعث می شود تولید هر خودرو با هزینه ای همراه باشد که ناشی از سود وام های مربوط به سیستم بانکی است که این موجب افزایش قیمت و در نتیجه کاهش تعداد مشتریان شده است. برای مثال اگر تعداد مشتریان برای خودروهایی با قیمت ۱۰ الی ۲۰ میلیون تومان قبلا در حد چند صد هزار نفر بوده، زمانی که هزینه ها افزایش ۲۵ الی ۳۰ درصدی پیدا می کند، موجب کاسته شدن از تعداد مشتریان می شود چراکه قدرت خرید مردم در آن سطح کمتر است.
این کارشناس خودرو با اشاره به توافق هسته ای و انتظاری که در مردم ایجاد شده است، تشریح کرد: مسئله دیگر بحث انتظاری است که برای مردم ایجاد شده، در شرایط بعد از توافقات انجام شده مردم انتظار داشتند قیمت خودرو کاهش پیدا کند و کیفیت نسبت به سالهای قبل افزایش پیدا کند که البته انتظار به جایی است ولی انتظاری نیست که درکوتاه مدت تحقق پیدا کند، هرگونه اثری که این توافقات داشته باشد، با توجه به فرایندی که تعریف شده، حداقل یک سال طول می کشد تا محقق شود.
وی خودروهای وارداتی را عامل دیگری برای افت تولید دانست و افزود: خودروهای وارداتی از کشوری مثل چین با قیمت های نسبتا پایین بخشی از بازار خودرو را به خود اختصاص داده است، البته زمانی که این خودروها به سمت خودروهای اروپایی می رود، در سطح بالاتری از قیمت است. مثلا فرض کنید خودروهایی که در سطح قیمت بین ۵۰ الی ۸۰ میلیون تومان است، جایگزین خودروهای داخلی در همین سطح قیمتی شده و روی فروش این خودروها تاثیر گذاشته است.
آزادی تورم سالانه را عنوان و اظهار کرد: کشور با تورم سالانه مواجه است که این تورم و افزایش هزینه ها موجب افزایش قیمت خودرو می شود، در صورتی که مردم انتظار کاهش داشتند که امکان پذیر نیست. قاعدتا باید سالانه از حجم تورم کم شود اما ادامه این روند در قیمت خودرو تاثیر گذاشته است اما از آن سو، با توجه به اینکه قدرت خرید مردم نسبت به سال های گذشته آن چندان افزایش پیدا نکرده، تعداد خریداران ایرانی کاهش یافته است.
وی درباره تاثیر کمپین نخریدن خودرو بر افت تولید خودرو تصریح کرد: مسلما این کمپین تاثیر گذار است ولی در بلندمدت نمی تواند استمرار داشته باشد و راهکارش این است که خودروسازان برنامه های خودشان را برای آینده در تولیدات خودروهای باکیفیت بالاتر و قیمت مناسب تر ارائه بدهند و از آن طرف حمایت دولت را از لحاظ مالی برای رسیدن به شرایط مطلوب تر مالی این شرکت های خودروسازی جلب کنند. به هر حال یک حمایت تبلیغاتی هم لازم است چراکه راهکار خروج از بحران این نیست که مردم به طور کلی خودرو نخرند، چراکه به شرکت های خودروسازی خارجی کمک می کند که سریع تر وارد کشور شوند و جای خودروسازان داخلی را بگیرند که این از منظر ملی مناسب نیست.
این کارشناس خودرو در ادامه گفت: به نظر می رسد با این دو راهکار، یکی تبلیغات مناسب و دیگری ارائه برنامه های بلندمدت و کوتاه مدت خودروسازان برای عرضه خودروهای باکیفیت و همچنین حمایت دولت از لحاظ مالی و ایجاد گزینه هایی برای خروج از این وضعیت بغرنج مالی خودروسازان می تواند راهگشای این مسئله باشد، در هر صورت نمی توان تاثیر این کمپین را نادیده گرفت ولی قطعا نمی تواند در بلندمدت استمرار داشته باشد.
وی در پاسخ به این سوال که چطور رکود سالانه منجر به افت ناگهانی تولید می شود، بیان کرد: این چیزی نیست که بگوییم در همین ماه اتفاق افتاده، به هر حال انتظاری که در مردم به وجود آمده و انتظاری غیرواقعی است و تاثیرات روانی بیشتری از تاثیرات واقعی آن دارد چراکه هر گونه اقدام و تغییر جهت در خودروسازان نیاز به زمان دارد و نمی تواند در کوتاه مدت اتفاق بیفتد.