10 علامت مهم وجود مشکل در گیربکس

شاید تشخیص عیب خودرو به نظرتان کاری غیر ممکن برسد، ولی به خودرو هم مانند بدن‌تان فکر کنید. برای مثال، اگر معده شما بی‌خود و بی‌جهت درد بگیرد، برای تشخیص علت درد، احتمالاً به یاد آخرین غذایی که خورده‌اید می‌افتید. همان لحظه‌ای که به یاد چیزی غیرمعمول می‌افتید، وقت آن است که عیب را تشخیص بدهید و راهی برای رفع آن پیدا بکنید. ایرادهای مکانیکی خودرو هم مانند ایرادهای برقی، اغلب با سر و صداها و علایم هشدار دهنده‌ای همراه هستند که نشان می‌دهند چیزی درست کار نمی‌کند. در طول سال، زیاد از گیربکس کار کشیده می‌شود، به همین خاطر پس از مدتی عیب و ایراد پیدا می‌کند. تعمیر گیربکس ممکن است گران تمام بشود، پس ارزش دارد به هر چیزی که غیرعادی به نظر می‌رسد توجه کنید. اگر فکر می‌کنید خودروی‌تان عیب و ایرادی دارد و یا فقط می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره ایرادهای بالقوه گیربکس داشته باشید، ۱۰ علامت مهم از ایرادهای گیربکس که به دنبال می‌آیند را مطالعه کنید و یک گام از خودروی‌تان جلو بیفتید. باور کنید یا نه، هنوز افرادی هستند که دوست دارند به صورت دستی دنده عوض کنند، پدال کلاچ و دسته دنده داشته باشند، و افرادی هم هستند که این کار را با اشتیاق انجام می‌دهند. گیربکس های دستی به رغم عملکرد ساده‌شان، به نوبه خودشان می‌توانند عیب و ایرادهایی پیدا کنند. یکی از ایرادهای مهم این است که وقتی پدال کلاچ را می‌فشارید و سعی می‌کنید دنده را عوض کنید، دنده جا نمی‌رود.

این اتفاق ممکن است زمانی که می‌خواهید دنده یک را جا بزنید و حرکت کنید، یا هر زمان دیگری که می‌خواهید دنده عوض کنید بیفتد. علت های شایع این امر عبارتند از: گران‌روی پایین (رقیق شدن) واسکازین، یا نیاز به رگلاژ کردن کابل ها و اتصالات دسته دنده یا کلاچ. وقتی چیزی در خودروی‌تان درست کار نکند، سر و صدا هم خود به خود شروع می‌شود. ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه بشوید حس بویایی چگونه می‌تواند به شما کمک کند ایرادهای گیربکس را تشخیص بدهید. اگر بوی واسکازین سوخته به مشام‌تان می‌خورد، بدانید که بوی آن به خوشی بوی موفقیت نیست. استشمام این بو نشانه این است که گیربکس شما بیش از حد داغ شده است. واسکازین نه تنها بخش های مختلف گیربکس را روغن کاری می‌کند بلکه آن را خنک کرده و از سوختنش جلوگیری می‌کند. حتی در برخی خودروها، گیربکس رادیاتور کوچکی مخصوص خودش دارد ( خنک کننده روغن) که واسکازین را به جریان می‌اندازد تا گرما و حرارت گیربکس را دفع کند. از عوامل شایع مشکل‌ساز می‌توان واسکازین کم یا بی کیفیت را نام برد که نشان می‌دهد یک نشتی وجود دارد یا اینکه واسکازین کثیف شده و احتیاج به تعویض دارد. اگر فکر می‌کنید گیربکس شما از خراب شدن در امان است، دست‌کم وقتی خودروی‌تان بی حرکت است، شاید واقیعت شما را شگفت‌زده بکند. ادامه مطلب را بخوانید تا معنی سر و صداها را بفهمید.

سر و صدای خودرو هنگام توقف

نیازی به گفتن نیست که اگر هنگام تعویض دنده صداهای غیر معمول می‌شنوید به این علت است که گیربکس به شدت در حال کار است، ولی آیا به فکرتان خطور می‌کند هنگامی که دنده خلاص است هم اشیایی به هم برخورد بکنند؟ بله، قطعات گیربکس در تماس با هم هستند و به هم برخورد می‌کنند. این قبیل سر و صداها می‌توانند، راه حل هایی ساده و یا گران قیمت داشته باشند… مانند بسیاری از عیب و ایرادهایی که در فهرست ما وجود دارند، گاهی افزودن یا تعویض واسکازین گیربکس می‌تواند کارساز باشد. به خاطر داشته باشید که درست مانند روغن موتور، خودروهای مختلف با فرمولاسیون خاصی که در راهنمای آن قید شده است بهتر کار می‌کنند. سر و صدای زیاد گیربکس هنگام خلاصی دنده می‌تواند نشان دهنده مشکلی جدی باشد، از جمله فرسودگی قطعات مکانیکی که نیاز به تعویض دارند. در این صورت، ممکن است چرخ‌دنده ها فرسوده شده باشند یا دنده چرخ دنده ها خورده شده باشد. از دست دادن کنترل هنگام رانندگی ابداً تجربه‌ای خوشایند نیست. ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید اگر گیربکس داغ به موقع تعمیر نشود چطور می‌تواند باعث بشود خودرو تعادلش را به شدت از دست بدهد.

جا نرفتن دنده

در گیربکس هایی که به درستی کار می‌کنند، خودرو با همان دنده‌ای که شما یا کامپیوتر خودروی‌تان تعیین کرده‌اید به راهش ادامه می‌دهد، تا زمانی که شما یا کامپیوتر بخواهید دنده عوض کنید. ولی در مورد گیربکس هایی که دنده آن ها از جا در می‌رود، خودرو دیگر با دنده‌ای که برایش تعیین شده حرکت نمی‌کند و آن را پس می‌زند، و (گیربکس های دستی) تمایل دارند به حالت خلاص در بیایند. این امر در بهترین حالت ناامید کننده و در بدترین حالت خطرناک است: وقتی پای‌تان را از روی پدال گاز برمی‌دارید تا کنترل خودرو از دست‌تان خارج نشود، تنها چیزی که به آن فکر می‌کنید این است که گیربکس نیرویی به چرخ ها منتقل نکند. نیازی نیست به فکر فرو بروید. اگر چنین اتفاقی افتاد، بدانید وقت آن است نگاهی به گیربکس خودروی‌تان بیندازید. در بخش بعد، از علامت هشدار دهنده دیگری صحبت می‌کنیم که ممکن است یک « فاجعه» واقعی به نظر برسند ولی برطرف کردن‌شان زیاد پیچیده نیست.

کلاچ شل

در اینجا مشکل دیگری مطرح می‌شود که دارندگان خودروهایی با گیربکس دستی را غافلگیر می‌کند، یعنی: کلاچ شل. کلاچ شل، کلاچی است که وقتی راننده پدال کلاچ را فشار می‌دهد، دیسک را از فلایویل جدا نمی‌کند. راننده نمی‌تواند دنده را تعویض کند چون کلاچ هنوز درگیر است و دارد با نیروی موتور می‌چرخد. راننده به طوری ناگهانی و با صدای سایش غیرمنتظره‌ای که هنگام تعویض دنده می‌شنود از این مشکل مطلع می‌شود. خوشبختانه، مشکل زیاد جدی نیست و برطرف کردن آن هم در مقایسه با دیگر مشکلات مربوط به گیربکس، هزینه‌بر نیست. در اغلب موارد، مشکل به شل شدن بیش از حد پدال کلاچ مربوط می‌شود. وقتی کابل یا اتصال بین پدال و دیسک کلاچ زیاد آزاد باشد، کلاچ اهرم کافی برای جدا کردن دیسک از فلایویل را در اختیار ندارد. اگر بدانید دنبال چه چیزی می‌گردید، حتی افراد غیر متخصص هم می‌توانند ایرادهای گیربکس را تشخیص بدهند. برای اینکه در مورد یکی از آشکارترین ایرادها مطالبی بدانید، ادامه مطلب را بخوانید.

نشت روغن

دیدن نشت واسکازین گیربکس یکی از آسان‌ترین راه هایی است که می‌توانید بفهمید گیربکس خودروی‌تان نیاز به توجه دارد. واسکازین برای گیربکس های اتوماتیک و توانایی آن ها در تعویض دنده نقشی حیاتی دارد، بنابراین یک لکه کوچک روغن روی کف پارکینگ می‌تواند به سرعت به مشکلی جدی تبدیل شود. وقتی واسکازین گیربکس های اتوماتیک را چک می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که تیره رنگ نیست و بوی روغن سوخته نمی‌دهد. در این صورت، باید به تعمیرگاه بروید و آن را عوض کنید. واسکازین گیربکس های دستی را باید از طریق درپوش روی گیربکس چک کرد. در این مورد هم، اگر به نشت واسکازین مشکوک هستید، از یک تعمیرکار بخواهید محل نشت را پیدا کرده و آن را برطرف کند. اگر سطح واسکازین بالاست، راه ساده‌تر دیگری هم برای پی بردن به مشکلات گیربکس وجود دارد. ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید چطور می‌توانید حتی بدون بالا زدن کاپوت، از این مشکلات آگاه شوید. روشن شدن چراغ چک موتور یکی از هشدارهای زود هنگامی است که نشان می‌دهد چیزی در گیربکس خوب کار نمی‌کند. چراغ چک موتور ممکن است به دلایل دیگری که هیچ ارتباطی به گیربکس ندارند هم روشن بشود، ولی این هشدار آشکار را نادیده نگیرید. در خودروهای امروزی‌تر، حسگرهایی روی موتور نصب شده‌اند که موارد غیرعادی را تشخیص داده و به کامپیوتر خودرو را از وجود مشکل در یک قسمت از خودرو مطلع می‌کنند. حسگرهایی که روی گیربکس نصب شده‌اند نیز می‌توانند متوجه ارتعاشات و مشکلاتی جزئی بشوند که شما حتی نمی‌توانید آن ها را ببینید یا احساس کنید. اگر می‌خواهید بدانید روشن شدن چراغ چک موتور مربوط به مشکلات گیربکس است یا نه، می‌توانید یک ابزار تشخیص عیب خریداری کرده و سوکت آن را به سوکت پنل ابزاری که سمت راننده قرار دارد وصل کنید. ابزار تشخیص عیب، کُدی را نمایش خواهد داد که مربوط به قسمتی است که مشکل دارد. اگر آن کد به شما می‌گوید گیربکس ایرادی دارد، خب، وقت آن است که سری به تعمیرگاه بزنید.ولی حتی اگر چراغ چک موتور هم خاموش باشد، باز هم می‌توانید از ایرادهای گیربکس مطلع بشوید. در ادامه مطلب، می‌بینید که وقتی گیربکس نیاز به تعمیر دارد، خودرو چه حرکاتی می‌کند.

لرزیدن یا تکان خوردن

بسته به اینکه گیربکس دستی داشته باشید یا اتوماتیک، وقتی گیربکس درست کار نکند خودرو شما واکنش های متفاوتی نشان خواهد داد. همانطور که در بخش قبل گفته شد، یکی از نشانه های رایج مشکل، شنیدن صدای سایش یا حس کردن آن هنگام تعویض دنده است. اگر کلاچ را تا آخر بگیرید و دنده را عوض کنید و باز هم صدای سایش بشنوید، ممکن است کلاچ فرسوده شده  یا نیاز به رگلاژ داشته باشد. شاید هم یک یا چند تا از هماهنگ کننده های چرخ‌دنده فرسوده شده یا آسیب دیده‌اند. عوامل زیادی وجود دارند که باعث سایش چرخ‌دنده ها به هم می‌شوند. در مورد گیربکس های اتوماتیک، به احتمال زیاد احساس خواهید کرد به جای تعویض دنده های تقریباً نامحسوس، خودرو هنگام تعویض دنده می‌لرزد، و یا با تکان به دنده بعدی می‌رود. هر دو علامت این هستند که خودرو به تعمیر احتیاج دارد. اگر متوجه چیزی غیر از تعویض دنده نرم می‌شوید، شاید لازم باشد گیربکس اتوماتیک خودروی‌تان را برای تنظیم یا تعمیر به دست تعمیرکار بسپارید. ولی به جز تشخیص عیب و ایرادهای گیربکس، در موارد دیگری هم می‌توانید از حواس‌تان استفاده کنید. ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید باید گوش به زنگ شنیدن چه صداهایی باشید.

صدای ناله، وزوز و سوت

توصیف اینکه صدای یک گیربکس معیوب چطور می‌تواند باشد دشوار است ولی به طور قطع هنگام شنیدن آن متوجه خواهید شد چیزی درست کار نمی‌کند. هر خودرویی به روش متفاوتی ساخته شده است و صداهایی که تولید می‌کند هم بسیار متفاوت است ولی اگر خودروی‌تان گیربکس اتوماتیک دارد، فرصت خوبی است که صدای نالیدن، وزوز کردن یا حتی سوت کشیدن بشنوید. در مورد گیربکس های دستی، صدا معمولاً قدری غیرمنتظره‌تر و مکانیکی‌تر است. اگر هنگام تعویض دنده صدای سایش می‌شنوید، حتماً باید به یک متخصص مراجعه کنید. ولی صدای سایش از زیر خودرو همیشه مربوط به گیربکس نیست. شاید اتصالات سرعت پایدار (CV joints) یا حتی دیفرانسیل مشکلی دارد. ابتدا ممکن است گاه گاهی صدا به گوش‌تان بخورد ولی اگر به آن ها بی‌توجهی کنید با گذشت زمان بیشتر شنیده خواهند شد.

ضعف واکنش

‌گیربکس ها طوری طراحی شده‌اند که موقع تعویض، دنده مناسب را جا بزنند، بنابراین، وقتی در این کار تعلل می‌کنند یا از انجامش سرباز می‌زنند، نشانه‌ای است از اینکه عیب و ایرادی وجود دارد. وقتی گیربکس دستی مشکل پیدا می‌کند، متوجه می‌شوید که بعد از جا زدن دنده‌، دور موتور بالا می‌رود ولی خودرو به نسبت دور موتور سریع پیش نمی‌رود. در این صورت، ممکن است کلاچ فرسوده شده باشد یا مشکلات جدی‌تری وجود داشته باشد. در گیربکس های اتوماتیک هم مشکل ضعف واکنش به وجود می‌آید ولی بیشتر زمانی خودش را نشان می‌دهد که حالت های «Park» یا «Drive» را انتخاب  می‌کنید. خودرو بلافاصله به یکی از این حالت ها می‌رود ولی گیربکس در ورود به این حالت ها تعلل می‌کند، پس به احتمال زیاد مشکلی در گیربکس وجود دارد.