بررسی حضور استون مارتین در ایران
استون مارتین، (به انگلیسی: Aston Martin) شرکت بریتانیایی تولیدکنندهٔ خودروهای اسپورت است، که در سال ۱۹۱۳ توسط رابرت بمفورد و لیونل مارتین تاسیس شد.
از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۷ استون مارتین بخشی از گروه پرمیر اتوموتیو، بهشمار میآمد، که خود زیرمجموعهای از شرکت فورد محسوب میشد. در ۱۲ مارس ۲۰۰۷ در پی انعقاد قراردادی به ارزش ۴۷۹ میلیون پوند، استون مارتین به کنسرسیومی متشکل از شرکتهای سرمایهگذاری ادیم، سرمایهگذاری الدار و پرودرایو، که توسط دیوید ریچاردز مدیریت میشد، واگذار گردید.اما شرکت فورد ۴۰ میلیون پوند از سهام استون مارتین که معادل ۱۰٪ درصد از کل سهام آن است، را حفظ کرد. با احتساب این مبلغ، ارزش کل شرکت در سال ۲۰۰۷ معادل ۹۲۵ میلیون دلار برآورد میشود.
تاریخچه:استون مارتین در سال ۱۹۱۳ توسط لیونل مارتین و رابرت بمفورد تاسیس شد. این دو نفر در همکاری با هم تحت عنوان بمفورد و مارتین، به فروش ماشینهایی که توسط کمپانی سینگر از منطقهای در کالو استریت، لندن اقدام کردند. همچنین آنها در این منطقه خودروهای جیدبلیوکی و کالتروپ را سرویس مینمودند.
مارتین در مسابقهٔ ویژهای در آستون هیل، در منطقهای نزدیک آستون کلینتون شرکت کرد، سپس این دو نفر تصمیم به ساخت خودوی خود گرفتند. نخستین ماشینی که تحت عنوان استون مارتین تولید شد، توسط مارتین طراحی شده بود. این خودرو از قرار دادن یک موتور چهار سیلندر کاونتری سیمپلکس، بر روی اتاق یک ایزوتا فرانچینی مدل ۱۹۰۸ تشکیل شده بود.
این دو نفر مالکیت مناطقی را در هنیکر واقع در کنزینگتون بدست آوردند و موفق شدند اولین اتومبیل خود را در مارس ۱۹۱۵ تولید کنند. اما بدلیل گسترش جنگ جهانی اول پروسهٔ تولید این خودرو هرگز آغاز نشد و مارتین به نیروی دریایی پیوست، بمفورد نیز به ارتش بریتانیا ملحق شد. تمام تجهیزات این کارخانه نیز به یک شرکت هواپیماسازی انگلیسی تحت عنوان ساپویت فروخته شد.
از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۷ استون مارتین بخشی از شرکت خودروسازی فورد بود، که در سال ۲۰۰۰ به عنوان بخشی از کارخانه گروه اتوموتیو پرمیر محسوب شد. در ۱۲ مارس ۲۰۰۷ این شرکت به قیمتی معادل ۴۷۹ میلیون یورو به وسیلهٔ یک شرکت مشارکتی خریداری شد. این شرکت توسط دیوید ریچارد مدیریت میشد. همچنین شرکتهای کویتی سرمایهگذاری دار و سرمایهگذاری ادیم، همچنین بازرگان آمریکایی؛ جان سیندرز در این شرکت سرمایهگذاری کردند. شرکت فورد با سرمایه ۷۷ میلیون دلار مالکیت شرکت استون مارتین را حفظ کرد.
اینکه اولین استون مارتین درباری کی و توسط چه کسی خریداری شده است، مشخص نیست؛ اما منابع موثق احتمال میدهند که اولین استون مارتین در دهه۶۰ میلادی و توسط شاه مخلوع خریداری شده باشد. این استون مارتین که بنابر برخی منابع از نوع DB MKIII بوده است، در سال ۱۹۸۸ از کشورمان خارج شده و به آمریکا رفته است. اما متاسفانه نهتنها تصویر و مشخصات موثقی در مورد این خودرو موجود نیست، بلکه نوع خودرو نیز در هالهای از ابهام است و حتی بعضاً این خودرو از نوع DB4 معرفی شده است. به هر حال گفته میشود که اولین استون مارتین ایران توسط شاه مخلوع خریداری شده، بعدها از کشور خارج شده است.دومین استون مارتین مرتبط با دربار طاغوت که شاید یکی از عجیبترین نمونههای موجود در جهان باشد، خودرویی است با شکل و شمایلی مشابه با DB5 که برای پسر اول شاه مخلوع ساخته شده بود. این خودرو کوچک که ما را ناخودآگاه به یاد خودروهای معروف به شارژی امروز میاندازد، در حقیقت اسباببازیای بود که استون مارتین (به روایتی دولت انگلستان) به عنوان هدیه تولد پسر اول شاه به او هدیه داده بود. این خودرو برقی توسط خود شرکت استون مارتین ساخته شده بود و به طور رسمی در مراسمی به سفارت ایران در لندن تحویل داده شد. امروزه میتوانید تصویری از فرزند شاه مخلوع را سوار بر این خودرو در محوطه کاخ نیاوران در موزه خودرو این مجموعه مشاهده کنید. DB5 مینیاتوری پس از انقلاب اسلامی مصادره و بعدها در مزایده به شخصی واگذار شد. با آنکه گمان میرفت این خودرو از کشورمان خارج شده باشد، اما اخیراً تصاویری از این خودرو خاص در گوشهای از منزلی در تهران مشاهده شده است که گواه از حضور این خودرو در ایران میدهد.سومین استون مارتین مرتبط با دربار ایران که گمان میرود هرگز به کشورمان وارد نشده باشد، یک V8 Vantage مدل ۱۹۷۵ است که در همان سال به خواهر شاه مخلوع و در پاریس تحویل داده شده است. این خودرو که در آن زمان یکی از سریعترین گرندتوررهای جهان محسوب میشد، در سال ۱۹۸۷ و در حالی که تنها ۱۷ هزار کیلومتر کارکرد را نشان میداد، به فردی ایرانی با نام شاهین آقایان فروخته شده است. این شخص خودرو را در سال ۱۹۹۹ به فرد دیگری واگذار میکند (۲۳ هزار کیلومتر کارکرد). استون مارتین مذکور نهایتا چند ماه بعد و هنگامی که به کارکرد ۵۲ هزارکیلومتر رسید، در اروپا به حراج گذاشته شد؛ اما به دلیل عدم دریافت تقاضای مناسب از طرف خریداران به فروش نرسید.
استونهای شخصی
گفتههای زیادی مبنی بر وجود حداقل ۲ دستگاه استون مارتین دیگر از نوع V8 Vantage در کشورمان در سالهای قبل از انقلاب وجود دارد. اما تاکنون تنها حضور یکی از این خودروها در کشورمان تایید شده است. این خودرو نقرهایرنگ که مالک آن فردی غیردرباری بوده است، پس از انقلاب و در قالب ترانزیت گردشگری از کشورمان خارج میشود و هرگز بازنمیگردد. با این حال هنوز هم گهگاه زمزمههایی از حضور یک نمونه دیگر در کشورمان شنیده میشود. علاوه بر مواردی که ذکر شد باید به استون مارتینهای گذرموقتی که در سالیان اخیر به کشورمان وارد شدهاند (همانند Vantage سرمهای رنگ) نیز اشاره کنیم؛ هرچند این خودروها میهمانهایی بودند که پس از مدت زمان کوتاهی ناپدید شدند!