کروزکنترل چیست و چرا باید از آن در اتومبیل استفاده کنیم؟
در حالی که کشورمان می‌رود تا به نرخ جهانی سوخت نزدیک شود، بد نیست نگاهی داشته باشیم به تکنولوژی‌هایی که می‌تواند ما را در مصرف کمتر سوخت یاری کند. یکی از مهم‌ترین سیستم‌هایی که استفاده از آن می‌تواند موجب کاهش چشمگیر مصرف سوخت شود، کروزکنترل است. این سامانه با ثابت نگه‌داشتن سرعت اتومبیل موجب می‌شود تا میزان حرکت دریچه گاز ثابت شود تا بدین وسیله مصرف سوخت کاهش پیدا کند.
مزایای استفاده از کروزکنترل چیست؟
به بیان ساده، کروزکنترل سامانه تثبیت سرعت خودرو در زمان حرکت آن روی جاده است. کاری که این سیستم انجام می‌دهد این است که بدون دخالت راننده، میزان فشار روی پدال گاز را ثابت نگه می‌دارد تا اتومبیل در سرعت معین شده به حرکت خود ادامه دهد.در واقع، این سیستم با ثابت‌کردن سرعت، میزان پاشش سوخت به درون پیشرانه را ثابت می‌کند.
برای مثال زمانی که قرار است در اتوبانی با محدودیت سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت رانندگی کنید، کافی است با فعال کردن این سیستم و تنظیم آن روی سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت، بدون فشار آوردن به پدال گاز رانندگی کنید. این کار باعث می‌شود تا از افزایش سرعت ناگهانی در سراشیبی‌ها جلوگیری شود و در سربالایی‌ها هم بدون فشردن پدال گاز، اتومبیل با سرعت مشخص‌شده به حرکت خود ادامه دهد. البته در طول حرکت اتومبیل می‌توانید با استفاده از کلیدهای این سیستم، سرعت اتومبیل را کم یا زیاد کنید.این کار جدا از اینکه آرامش و راحتی رانندگی با اتومبیل را در طول زمان حرکت آن به دنبال دارد، باعث می‌شود تا تمرکز راننده برای هدایت خودرو بیشتر شود.
کروزکنترل روی چه خودروهایی کارایی دارد؟
اکثر خودروهای تولید داخل کشور و بیشتر اتومبیل‌های وارداتی مجهز به این سامانه هستند. در این بین، مراکزی هم وجود دارند که می‌توانند این قابلیت را برای اتومبیل شما فراهم کنند. گرچه باید اتومبیل‌هایی چون کیا پراید را از این قاعده مستثنی دانست، اما برای خانواده پژو (در بازار اتومبیل‌های زیر ۵۰ میلیون تومان) امکان نصب این سیستم وجود دارد.
برای مثال شما می‌توانید برای خودرویی چون پژو ۲۰۶ با هزینه‌های در حدود ۱۵۰ هزار تومان، این سیستم کارآمد را نصب و راه‌اندازی کنید. البته در بازار اتومبیل‌های بیشتر از ۵۰ میلیون تومان، این سامانه روی اتومبیل‌ها موجود است، اما متأسفانه به دلیل عدم آگاهی بسیاری از مالکان، از آن استفاده نمی‌شود و در حقیقت یک آپشن بی‌مصرف محسوب می‌شود. جدا از اینکه هدف از قراردادن چنین امکانی روی خودرو، آسایش و آرامش در سفرهای درون‌شهری یا بین‌جاده‌ای است، راه‌اندازی آن از طریق کلیدهای تعبیه‌شده روی فرمان (بعضاً در کنار فرمان) به شما کمک می‌کند تا رانندگی اقتصادی را با اتومبیل خود تجربه کنید.
مکانیسم فعال‌سازی کروز کنترل
کروز کنترل در واقع با تنظیم دریچه گاز خودرو، سرعت خودرو را کنترل می‌کند. در خودروهای مجهز به سیستم کروز کنترل، به محض اینکه این سیستم فعال می‌شود، کنترل دریچه گاز از پدال گاز به این ابزار منتقل می‌شود و باز و بسته شدن دریچه گاز، تحت کنترل این ابزار در می‌آید.
مکانیسم فعال‌سازی ابزار کروز کنترل دو نوع است:
- فعال‌سازی از طریق مکانیسم وکیوم (Vacuum):
فعال سازی از طریق مکانیسم نوع وکیوم شباهت بسیار زیادی به عملکرد بوستر ترمز دارد و مانند پدال گاز، با سیم به دریچه گاز وصل می‌شود. - فعال‌سازی از طریق مکانیسم الکتریکی (Electrical):
فعال‌سازی از طریق مکانیسم الکتریکی نیز شباهت زیادی به سیستم استپر (Stepper) موتور دارد و دریچه گاز خودرو را به‌طور الکتریکی کنترل می‌کند.
معایب کروزکنترل چیست؟
باتوجه به محاسن و کارآیی این سامانه، شاید این تصور به وجود آید که شما می‌توانید در هر سرعتی کروزکنترل اتومبیل خود را فعال کنید. حقیقت این است که این سامانه در سرعت‌های زیر ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر در ساعت غیرقابل فعال است؛ یعنی راننده نمی‌تواند در خیابان‌های شهری از این سیستم استفاده کند. اما این امکان در اتوبان‌ها و بزرگراه‌هایی که محدودیت سرعت در آنها ۸۰ کیلومتر یا فراتر از آن است، وجود دارد. معایب این سیستم شامل موارد دیگری هم می‌شود. برای نمونه اگر شیب مسیر تردد زیاد باشد، این سامانه به طور خودکار از مدار خارج می‌شود. در سربالایی‌ها هم این موضوع تکرار می‌شود چرا که به خصوص در اتومبیل‌های گیربکس دستی، کروزکنترل تا میزان مشخصی می‌تواند به پیشرانه فشار وارد کند.
البته این معایب تنها برای کروزکنترل‌های غیر‌هوشمند وارد است؛ چرا‌که در کروزکنترل‌های هوشمند، این سامانه با تشخیص فاصله بین دو اتومبیل نه‌تنها سرعت اتومبیل را در مقدار مشخص‌شده نگه می‌دارد، بلکه در مواقع اضطراری، حتی به کاهش سرعت اتومبیل هم خواهد پرداخت. ذکر این نکته هم لازم است که اگر قرار است این سامانه را روی اتومبیل خود فعال کنید، می‌بایست ابتدا تغییراتی در برنامه ECU موتور بدهید.
ضمن اینکه بسیاری از اتومبیل‌های تولید داخل در پشت‌آمپر (صفحه کیلومتر) امکان نمایش اطلاعات این سامانه را ندارند و باید با نمونه به‌روز‌تر تعویض شوند.