پرداخت وام ۲۵ میلیونی این تازه ترین راهکاری است که مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحریک و رونق بازار خودرو و خروج نسبی آن از رکود درنظر گرفته اند که از قضا گویا به ظاهر استقبال خوبی نیز از طرف متقاضیان از این وام شده است؛ به طوری که “اعطای وام ۲۵ میلیونی خودرو با نرخ سود ۱۶ درصد” که قرار بود تا پایان اردیبهشت ماه ۹۵ نیز اعتبار داشته باشد، زمانش در مدت ۶ روز به سر آمد و حالا نوبت خوش قولی دولتی ها در تحویل خودروی قسطی است.
با این وجود برخی معتقدند ابهاماتی چون فروش بیش از حد خودرو و موضوع مالیات بر ارزش افزوده اضافی از جمله چالش‌های پیش روی خریداران این خودروهاست و از سوی دیگر بانک مرکزی نیز عملکرد خودروسازان را در اعلام نادرست موجودی پارکینگ و ترفندهای آنان برای پیش‌فروش خودرو با وام ۲۵ میلیون تومانی زیرسوال برده است؛ چرا که خودروسازان بیش از موجودی واقعی پارکینگ‌هایشان خودرو فروخته‌اند و گویا خودروسازان قصد داشتند اگر جلوی اجرای مصوبه وام ۲۵ میلیونی خودرو گرفته نمی شد تا سقف ۳۰۰ هزار خودرو با این وام بفروشند.
جدای از این موضوع، مشکلات متقاضیان در زمان ثبت‌نام خودرو با وام ۲۵ میلیون تومانی نیز در نوع خود جالب است؛ چرا که خودروسازان ابتدا اعلام کرده بودند خودروها را بروز تحویل می‌دهند و پس از اندکی ابتدا اعلام شد خودروها ۳۰ روزه تحویل مشتریان می شود و حالا زمزمه های تحویل ۶۰ یا ۹۰ روزه خودروهای قسطی به گوش می‌رسد که این موضوع مهر تاییدی بر این نکته است که اگر پارکینگ خودروسازان پر باشد، قطعا نیاز به هیچ انتظاری از سوی خریداران نیست و خودرو سازان از این حربه برای پیش فروش محصولات خود بهره جسته اند.
بر این اساس مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی بر این باور است که وزیر صنعت، معدن و تجارت در ۲۲ مهر امسال موجودی خودروهای انبار شده را ۵۱ هزار دستگاه اعلام کرده بود که در جریان مذاکرات بعدی در مجموع قرار شد این تعداد به یکصد هزار دستگاه افزایش پیدا کند.
از سوی دیگر معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در خصوص دلایل توقف طرح اعطای وام ۲۵ میلیون تومانی به خرید خودرو تصریح کرده که از ابتدای اجرای طرح نیز بر سر چگونگی اجرای آن میان خودروسازان و بانک‌ها اختلافاتی وجود داشت که در نهایت به این نتیجه رسیدیم که قبل از اجرای طرح، صحبت از سقف فروش نشود؛ چرا که اعلام سقف ممکن بود آثار منفی داشته باشد.
همچنین مسئولیت اضافه ثبت‌نام‌ها در طرح فروش خودرو با وام ۲۵ میلیون تومانی متوجه خودروسازان است و آنها باید به قول و قرارهای خود به مردم عمل کنند و حالا این پرسش مطرح می شود که نقش نظارتی وزارت صنعت در دریافت آمار دقیق موجودی پارکینگ خودروسازان چیست و چرا باید تاوان این بی نظمی و بی تدبیری را باز هم مردم بدهند؟!
به هر حال و جدای از این مشکلات، دولتی ها معتقدند راهکار فروش خودرو با وام ۲۵ میلیون تومانی می تواند دوای درد صنعت خودرو در کشور باشد؛ صنعتی که مانند بازار ساخت و ساز و مسکن با صنایع بیشمار دیگری در ارتباط است و با رونق آن هم اقتصاد از رکود خارج می شود و هم شمار شاغلین در آن افزایش می یابد.
اما این که چقدر این سیاست می تواند موجب تحریک تقاضا و رونق صنعت خودرو و تا حدودی خروج اقتصاد از رکود شود موضوعی است که برخی مانند معاون وزیر صنعت معتقدند به طور قطع پرداخت وام ۲۵ میلیون تومانی خودرو می‌تواند تقاضا را برای خرید این کالا تحریک کند؛ چرا که زمانی این وام ۱۵ میلیون تومان و با سود ۲۲ درصد بوده است و حالا متقاضیان می توانند با شرایط اقساطی مناسب و بازگشت وام در مدت ۷ سال و با سود ۱۶ درصدی خودرو بخرد. بعلاوه این که رئیس کل بانک مرکزی هم در صف موافقان این مصوبه قرار دارد و می گوید قطعا ارائه این وام منجر به تحریک تقاضا خواهد شد و با اجرای این مصوبه افراد برای خرید خودرو می توانند پیش پرداخت اندکی داشته باشد و مبلغ وام را در مدت ۷ سال بازپرداخت کند.
با این وجود کارشناسان نظراتی متفاوتی در این رابطه دارند و می گویند در حالی که پرداخت وام ۲۵ میلیونی خرید خودرو به افزایش قدرت خرید مردم کمک خواهد کرد اما موضوع اصلی در این زمینه انتظار مصرف‌کنندگان برای کاهش قیمت‌ها است.
از سوی دیگر برخی معتقدند دولتی ها به دنبال این هدف هستند تا با افزایش وام در بازار خودرو ایجاد تحرک کنند و مردم بتوانند در شرایطی که پولشان کفاف قیمت یک خودرو را نمی دهد با کمک تسهیلات بانکی صاحب خودرو شوند و در مقابل برخی دیگر می گویند درست است که دولت با افزایش وام خودرو می تواند بازار خودرو را از رکود بیرون ببرد اما این اتفاق زمانی موفق خواهد بود که در کنار آن از بسته های حمایتی دیگری که بتواند به تولیدکنندگان در راستای تولید کیفی، قیمت رقابتی، ارائه محصول جدید و رضایت مشتریان کمک کند رونمایی شود.
همچنین باید گفت افزایش وام خودرو تا سقف ۲۵ میلیون تومان این پیغام مهم را برای مردم داشت که قیمت خودرو در حدود فعلی باقی خواهد ماند و دولت قصد ندارد با کم کردن
جذابیتی را برای ورود مردم به این بازار ایجاد کند؛ با این وجود برخی می گویند ادامه عدم حضور مردم در بازار خودرو سرانجام دولتی ها را مجبور خواهد کرد تا قیمت خودرو را کاهش دهند.
جدای از این موضوع پرسش قابل طرح این است که بغیر از افزایش وام خودرو چه راهکارهایی دیگری می تواند موجب بازگشت اقبال دوباره مردم به این بازار شود تا بتوان بر اساس آنها تقاضا را به تحرک درآورد. بر این اساس باید گفت کیفیت و نوآوری خودرو موضوعاتی هستند که از دیرباز مورد نقد مردم بوده است؛ تا جای که می توان اذعان داشت مشکل مردم در حال حاضر تنها بالا بودن قیمت خودروهای داخلی و کم بودن قدرت خرید نیست بلکه آنها خواهان ارتقای کیفیت و نوآوری هم هستند و برخی بر این گمانند که افزایش وام خودرو و تسهیلات ارائه شده به تنهایی نمی تواند داروی دردهای بازار خودرو باشد و چاره کار این است که اگر دولت می خواهد مردم از وضعیت خودروهای داخلی راضی باشند و بازار پویایی سابق خود را به دست آورد باید به صورت مستقیم در نوآوری و تکنولوژی سرمایه گذاری کند و از این رهگذر سوغاتی برای مردم به همراه داشته باشد …
«آیا احتمال افزایش قیمت خودرو در بازار تا پایان سال» وجود دارد؟ به این پرسش کارشناسان اقتصادی، پس از توقف یکباره طرح تسهیلات خرید خودرو که قرار بود تا اردیبهشت ماه ادامه داشته باشد، پاسخ متفاوتی می‌دهند. افزایش قیمت خودروهای داخلی از ابتدای سال‌جاری به دلیل رکود و اختلاف میان شورای رقابت و خودروسازان به تعویق افتاد. در نهایت با شکل‌گیری کمپین نخریدن خودروی داخلی، نه‌تنها صحبتی از افزایش قیمت خودرو شکل نگرفت بلکه رکود در بازار قوت گرفت و در نتیجه قیمت خودرو در بازار به کمتر از قیمت نمایندگی‌ها رسید.
البته کارشناسان اقتصادی دلیل عمده این رکود را، رکود انتظاری دانستند که ناشی از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و انتظار برای رونق اقتصادی و کاهش قیمت‌هاست. دولت برای کمک به خودروسازانی که گفته می‌شد ۱۰۰ هزار خودرو در انبارهای خود داشتند و رونق بخشیدن به بازار، طرح وام ۲۵ میلیون تومانی را کلید زد که قرار بود تا شش ماه ادامه داشته باشد اما طرح شش ماهه، تنها شش روز دوام آورد، در حالی‌که بیش از ۱۱۰ هزار دستگاه در این طرح پیش‌فروش شده بود. حالا مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی می‌گوید که وزارت صنعت میزان موجودی انبار خودروسازان را ۵۱ هزار دستگاه اعلام کرده بود و همین نکته به احتمال افزایش قیمت خودرو در بازار جان می‌بخشد.
اصولا در ماه‌های پایانی سال تقاضا برای خرید افزایش پیدا می‌کند درحالی‌که خودروسازان همچنان مشغول تولید برای تأمین خودروهای پیش‌فروخته خود هستند بنابراین خودروی صفر مانند گذشته در بازار موجود نخواهد بود. از همین رو این امکان وجود دارد که دلال‌ها در حاشیه بازار با قیمت خودروهای صفر بازی کرده و افزایش قیمت خودرو را در بازار رقم بزنند.
علیرضا پورفرج، اقتصاددان، در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «وقتی خودروسازان بیش از موجودی انبارهای خود پیش‌فروش کرده‌اند، طبیعتا تا زمان تأمین آنها خودروی صفر در بازار نایاب خواهد شد و امکان فروش خودروهای صفر از سوی دلالان با قیمت بالاتر، بالا خواهد رفت. نکته دیگر این است که خود خودروسازان پیش‌بینی فروش این‌چنینی را نمی‌کردند بنابراین امکان زمان‌بر شدن تأمین قطعات و در پی آن تحویل با تأخیر خودرو وجود دارد. همین موضوع امکان افزایش قیمت در بازار را رقم می‌زند.» او می‌افزاید: «متأسفانه تبعات این طرح در نظر گرفته نشده بود و توقف یکباره آن موجب بی‌اعتمادی مردم و بی‌ثباتی در بازار خودرو خواهد شد.»
همچنین امرالله امینی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «تسهیلات ارائه شده از سوی دولت، تعهد ۱۱۰ هزارتایی را برای خودروسازان رقم زد که انتظار آن نمی‌رفت. طبعتا اجرای این تعهد زمان‌بر خواهد بود و همین زمان به دلالان اجازه تغییر در بازار ثانویه را می‌دهد که افزایش قیمت یکی از آنهاست.» این کارشناس اقتصادی، ادامه می‌دهد: «البته نمی‌توان به دولت هم برای توقف این طرح خرده گرفت زیرا پیش‌بینی‌ها چنین استقبالی را نشان نمی‌داد و ادامه آن موجب خروج پول بیشتر از خزانه بانک مرکزی می‌شد.»
اما جمشید پژویان، اقتصاددان، اعتقاد دیگری دارد و می‌گوید که خودروسازان بیش از آنچه آمارها نشان می‌دهد، خودرو در انبارهای خود دارند. او در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: «خودروسازان از اول سقف این تسهیلات را می‌دانستند و به‌راحتی می‌توانند این تعهدات را تأمین کنند. تشکیل صف برای خرید خودرو به خاطر وام ۲۵ میلیون تومانی بود که عده‌ای را وسوسه کرد. هنوز کسی برای خرید خودروی گران‌قیمت و بی‌کیفیت ایرانی بدون تسهیلات ۲۵میلیون تومانی صف نکشیده بنابراین امکان افزایش قیمت به دلیل کمبود خودرو در بازار منتفی است.»
او تأکید می‌کند: «مردم پیش از این طرح به این نتیجه رسیده بودند که خودروی داخلی خریداری نکنند اما به دلیل وسوسه‌کننده بودن طرح دولت عده‌ای به سمت خودروهای داخلی رفتند و عده باقیمانده کسانی هستند که قطعاً با وام ۲۵ میلیون تومانی هم خودروی داخلی خریداری نمی‌کنند.»
نظرات متعددی در زمینه احتمال افزایش قیمت خودرو در ماه‌های پایانی سال وجود دارد که فقط تاریخ تحویل خودروهای پیش فروش شده می‌تواند به رد یا تأیید این تئوری منجر شود.