هواپیمای ATR-72 از خانواده هواپیماهای منطقهای با گنجایش کم است که توسط شرکت ایتالیایی فرانسوی ATR تولید شد. این هواپیما میتواند تا سقف ۷۴ مسافر در آرایش صندلی تککلاسه حمل نماید.
ATR-72 تکاملیافته ATR-42 است، به طوری که این تکامل را میتوان در تعداد صندلیهای افزایش یافته، بدنه کشیدهتر به میزان ۴،۵ متر، افزایش فاصله دو سر بالها، استفاده از موتورهای قدرتمندتر و در نهایت مصرف سوخت بهتر مشاهده کرد.
این مدل در سال ۱۹۸۶ معرفی شد و اولین پرواز خود را نیز در روز ۲۷ اکتبر سال ۱۹۸۷ انجام داد. حدود ۴۰۸ فروند از این مدل هواپیما در دنیا پرواز میکند.
مسافران از درب تعبیه شده در قسمت عقب هواپیما وارد میشوند که امری نامعمول در صنعت هوانوردی به حساب میآید و از درب جلو به عنوان درب Cargo استفاده میشود. در هنگام سوار شدن و پیاده شدن مسافران از در عقب استفاده از Tail Stand کاری ضروری است، زیرا وزنی که ایجاد میشود میتواند دماغه هواپیما را از زمین بلند کند.
این هواپیما فاقد APU است در عوض سیستم ترمز ملخ را به همراه دارد. طرز کار این سیستم به این صورت است که چرخش ملخ پروانه موتور شماره ۲ این هواپیما از کار میایستد و توربین مشغول تولید انرژی بدون چرخیدن ملخ میشود. این ویژگی هواپیما را به سیستم سنگین و گرانقیمت APU بینیاز کرده است.
مدلهای گوناگونی از این هواپیما وجود دارد
که مشهورترین آنها سری ۲۱۰/۲۱۲ با درب کارگوی بزرگتر و موتورهای پرت اند ویتنی PW127 و همچنین سری ۵۰۰ با موتور بهبود یافته پرت اند ویتنی ۱۲۷F و ۱۲۷M، با ملخهای ۶ پر و سیستمهای پیشرفتهتر برای تسهیل کار خلبان است.
همچنین تولید سری ۶۰۰ این هواپیما نیز در سال ۲۰۰۷ اعلام شد که آخرین تکنولوژیهای روز در آن مشاهده میشود. در این سری مصرف سوخت اقتصادیتر شده و هزینههای نگهداری این هواپیما نیز به مراتب کاهش یافته است. این سری از موتور پرت اند ویتنی PW127M که موتوری جدید به حساب میآید نیرو میگیرد و عرشه پروازی آن دارای Glass Cockpit است که شامل ۵ السیدی میشود.
این هواپیماها چندین مدل دیگر نیز دارند که از آن جمله میتوان مدل اختصاصی Cargo، مدل VIP و مدل ضد زیردریایی و گشت دریایی این هواپیما برای نیروی دریایی ترکیه و ایتالیا نام برد.
مدل گشت دریایی این هواپیما میتواند به یک مسلسل کوچک، اژدرهای کوچک، موشکهای هوا به سطح و مینهای دریایی مجهز شود. تاکنون نیروی دریایی ترکیه ۱۰ فروند و ایتالیا ۴ فروند برای سال ۲۰۱۰ سفارش دادهاند.
در ایران، تنها شرکت هواپیمایی آسمان کاربر این نوع هواپیما میباشد، اما ایرانایر نیز تعداد ۲۰ فروند از این هواپیمای توربوپراپ را خریداری کرده که تا پایان سال ۲۰۱۸ همگی وارد کشور خواهند شد.
هواپیماهای ATR ایرانایر
EP-ITA [ATR 72-600 (72-212A)]I
این هواپیما با شماره سریال ۱۳۸۶ ساخته شد. نخستین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۱۷/۰۱/۰۳ با رجیستر آزمایشی F-WWEX انجام داد و در ۲۰۱۷/۰۵/۱۶ [مطابق با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶] با رجیستر EP-ITAA در تولوز فرانسه به مدیرعامل ایرانایر تحویل داده و صبح روز بعد وارد کشور شد. این هواپیما جزئی از بسته خرید ۲۰۰۰ فروندی ایرانایر از سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR پس از اجرای برجام است که به صورت نو وارد کشور شده و چیدمان صندلیهای آن بصورت Y68 میباشد.
EP-ITB [ATR 72-600 (72-212A)]I
این هواپیما با شماره سریال ۱۳۸۹ ساخته شد. نخستین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۱۷/۰۱/۱۴ با رجیستر آزمایشی F-WWEC انجام داد و در ۲۰۱۷/۰۵/۱۶ [مطابق با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶] با رجیستر EP-ITB در تولوز فرانسه به مدیرعامل ایرانایر تحویل داده و صبح روز بعد وارد کشور شد. این هواپیما جزئی از بسته خرید ۲۰۰ فروندی ایرانایر از سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR پس از اجرای برجام است که به صورت نو وارد کشور شده و چیدمان صندلیهای آن بصورت Y68 میباشد.
EP-ITC [ATR 72-600 (72-212A)]I
این هواپیما با شماره سریال ۱۳۹۰ ساخته شد. نخستین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۱۷/۰۱/۱۱ با رجیستر آزمایشی F-WWED انجام داد و در ۲۰۱۷/۰۵/۱۶ [مطابق با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶] با رجیستر EP-ITCC در تولوز فرانسه به مدیرعامل ایرانایر تحویل داده و صبح روز بعد وارد کشور شد. این هواپیما جزئی از بسته خرید ۲۰۰۰ فروندی ایرانایر از سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR پس از اجرای برجام است که به صورت نو وارد کشور شده و چیدمان صندلیهای آن بصورت Y68 میباشد.
EP-ITD [ATR 72-600 (72-212A)]I
این هواپیما با شماره سریال ۱۳۹۱ ساخته شد. نخستین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۱۶/۱۲/۲۸ با رجیستر آزمایشی F-WWEE انجام داد و در ۲۰۱۷/۰۵/۱۶ [مطابق با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶] با رجیستر EP-ITDD در تولوز فرانسه به مدیرعامل ایرانایر تحویل داده و صبح روز بعد وارد کشور شد. این هواپیما جزئی از بسته خرید ۲۰۰۰ فروندی ایرانایر از سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR پس از اجرای برجام است که به صورت نو وارد کشور شده و چیدمان صندلیهای آن بصورت Y68 میباشد.
هواپیماهای ATR آسمان
EP-ATA (ATR 72-212)I
این هواپیما که قدیمیترین ATR ایران است
به سفارش آسمان و با شماره سریال ۳۳۴ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۱۰/۲۸ انجام داد و حدود یک سال بعد در ۱۹۹۳/۱۰/۲ به این شرکت تحویل داده شد. این هواپیما سالهاست که در شیراز زمینگیر شده است.
EP-ATH (ATR 72-212)I
این هواپیما به سفارش آسمان و با شماره سریال ۳۳۹ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۱۱/۱۶ انجام داد و حدود یک سال بعد در ۱۹۹۳/۱۰/۳۱ [مطابق با ۸ آبان ۱۳۷۲] به این شرکت تحویل داده شد.
به تازگی چک سنگین این هواپیما در پایگاه شیراز شرکت آسمان به اتمام رسیده و رنگ آمیزی جدید این شرکت نیز بر روی آن اجرا شده است.
EP-ATS (ATR 72-212)I
این هواپیما به سفارش آسمان و با شماره سریال ۳۹۱ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۳/۱۰/۲۶ انجام داد و حدود دو ماه بعد در ۱۹۹۳/۱۲/۱۲ [مطابق با ۲۱ آذر ۱۳۷۲] به این شرکت تحویل داده شد. از سال ۲۰۱۰۰ این هواپیما در فرودگاه شیراز زمینگیر شده است.
EP-ATZ (ATR 72-212)I
این هواپیما به سفارش آسمان و با شماره سریال ۳۹۸ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۳/۱۲/۱۷ انجام داد و یک ماه بعد به این شرکت تحویل داده شد.
EP-ATX [ATR 72-500 (72-212A)]I
این هواپیما در دسامبر ۱۹۹۸ به سفارش آسمان و با شماره سریال ۵۷۳ ساخته شد. در ۲۰۰۰/۱۲/۷ [مطابق با ۲۲ تیر ۱۳۷۹] به این شرکت تحویل داده شد و تا تاریخ تا ۲۷ آذر ۱۳۷۶ با رجیستر F-OIRBB برای آسمان پرواز میکرد تا اینکه در این تاریخ رجیستر آن به EP-ATX تغییر پیدا کرد.
EP-ATU [ATR 72-500 (72-212A)]I با نام دشستستان
این هواپیما که جوانترین پرنده شرکت آسمان است به سفارش این شرکت و با شماره سریال ۶۹۷ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۲/۱۱/۱۲ انجام داد و در همان ماه تحویل داده شد. تا ۲۰۰۹/۱۱/۳۰ با رجیستر فرانسوی F-OIRA برای آسمان پرواز میکرد تا اینکه در این تاریخ رجیستر آن به EP-ATU تغییر پیدا کرد.
EP-ATR (ATR 42-320)I
این هواپیما به سفارش شرکت آسمان و با شماره سریال ۲۹۱ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۳/۱۳ انجام داد و حدود یک سال بعد در ۱۹۹۳/۴/۱۰ به این شرکت تحویل داده شد.
در سال ۲۰۰۲/۱۱/۲۸ شرکت Olympic Aviation یونان این هواپیما را خریداری کرد و هماکنون در کشور هندوراس زمینگیر است.
ATRهای اجاره ای شرکت آسمان
F-GKOA (ATR 72-202)I
این هواپیما با شماره سریال ۲۰۱ ساخته شد و اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۰/۰۷/۰۳ انجام داد.
شرکت آسمان این هواپیما را از ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۱ لغایت ۳ بهمن ۱۳۸۲ اجاره کرد و هماکنون در شرکت اندونزیایی Trigana Air Service فعالیت دارد.
F-GKOC (ATR 72-202)I
این هواپیما با شماره سریال ۳۰۷ ساخته شد
و اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۰۵/۰۶ انجام داد.
شرکت آسمان این هواپیما را از ۳ فروردین ۱۳۸۱ لغایت ۲۲ خرداد ۱۳۸۱ اجاره کرد و هماکنون زمینگیر است. آخرین اپراتور این هواپیما، شرکت اسلواکیایی Danube Wings است.
فهرست هواپیماهای ATR در ایران بر اساس سن:
۱. EP-ITB ایرانایر اولین پرواز: ۲۰۱۷/۰۱/۱۷
۲. EP-ITC ایرانایر اولین پرواز: ۲۰۱۷/۰۱/۱۱
۳. EP-ITA ایرانایر اولین پرواز: ۲۰۱۷/۰۱/۰۳
۴. EP-ITD ایرانایر اولین پرواز: ۲۰۱۶/۱۲/۲۸
۵. EP-ATU آسمان اولین پرواز: ۲۰۰۲/۱۱/۱۲
۶. EP-ATX آسمان اولین پرواز: دسامبر ۱۹۹۸
۷. EP-ATZ آسمان اولین پرواز: ۱۹۹۳/۱۲/۱۷
۸. EP-ATS آسمان اولین پرواز: ۱۹۹۳/۱۰/۲۶
۹. EP-ATH آسمان اولین پرواز: ۱۹۹۲/۱۱/۱۶
۱۰. EP-ATA آسمان اولین پرواز: ۱۹۹۲/۱۰/۲۸
مطالب بسیار جالب و به دور از اظهارنظر های شخصی و افسانه گونه برخی وبسایت ها دارید.
البته نبود APU در این ATR ها در خیلی مواقع مشکل ساز است چون ساز و کار ترمز ملخ موتور شماره ۲ یا همان Hotel mode در بسیاری از مواقع بعلت سر و صدای فراوان و ایجاد jetblast در سمت راست هواپیما غیر قابل استفاده است.