دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن این مرکز با اعلام این مطلب که هدف اصلی این مطالعه بررسی وضعیت صنعت خودرو، آسیب‌شناسی و ارزیابی و تحلیل استراتژی‌های برندهای معتبر و کشورهای مختلف و استفاده از تجارب آنها در شرایط پساتحریم و سال‌های برنامه ششم توسعه است، افزود: متدلوژی این تحقیق، کتابخانه‌یی و تحلیل محتوا بر اساس پایه آماری سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۳ است.
به گزارش اروندپلاک به نقل از اقتصاد آنلاین، یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که از منظر شاخص‌های کلان از قبیل تولید، ارزش افزوده، سرمایه‌گذاری، اشتغال، تراز تجاری و غیره، صنعت خودروسازی کشور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست؛ چرا که رکود حاکم بر تولید و افت شدید تولید در سال‌های اخیر، کاهش به کارگیری ظرفیت تولید به سطح حدود ۴۰درصد، روند نزولی سهم آن در ارزش افزوده بخش صنعت و تنزل آن از حدود ۲۰درصد به ۱۰درصد، حجم پایین و غیرهدفمند تشکیل سرمایه عمدتا در دامنه ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ میلیارد ریال، اختصاص حدود ۶درصد اشتغال بخش صنعت، افزایش حجم واردات خودرو به بیش از ۲/۴میلیارد دلار و کاهش صادرات خودرو به حدود ۱۰۶میلیون دلار در سال ۱۳۹۳ از مصادیق بارز آن است. ایران با تولید حدود یک میلیون دستگاه خودرو در سال ۲۰۱۴ در جایگاه هجدهم خودروسازی جهان قرار داشت و سهم آن از کل تولید جهانی خودرو حدود ۱/۲درصد بود. کشورهای چین، امریکا، ژاپن، آلمان، کره جنوبی و هند به ترتیب رتبه اول تا ششم تولید خودرو جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
علاوه بر چالش اول و مهم صنعت خودرو مبنی بر دولتی بودن آن از لحاظ مالکیت و به خصوص مدیریت، یکی از چالش‌های اساسی که صنعت خودرو کشور با آن روبه‌روست، مشکلات ساختاری و مدیریتی و دارا بودن شرکت‌های اقماری وابسته متعدد است که نه تنها، باری را از دوش شرکت مادر و اصلی تولیدی برنمی دارد، بلکه با تحمیل فشار بر آن در قالب فروش خدمات و قطعات به صورت درصد اضافه بر قیمت تمام شده یا Cost Plus با نرخ‌های بسیاربالا به گونه‌یی عمل می‌کنند که با وجود زیانده بودن شرکت اصلی، دارای حاشیه سود بالا بوده و به نوعی تداعی‌کننده انتقال عمدی سود از شرکت اصلی به شرکت‌های تابعه وابسته است.
همچنین هزینه‌های مالی زیاد شرکت‌های اصلی خودروسازی که در برخی مواقع به بیش از چند برابر سود خالص شرکت می‌رسند و عدم توازن بین تسهیلات دریافتی و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده بر مشکلات شرکت‌های خودروسازی افزوده که رفع این مشکلات، نیازمند اصلاحات ساختاری و مدیریتی است.
راهکارهای بهبود اوضاع
در عین حال، بررسی استراتژی و تجارب کشورهای مختلف نشان می‌دهد که ۱) استفاده از پلتفرم مشترک و توسعه آن در مقیاس جهانی، ۲) ادغام خودروسازان با هدف ارتقای قدرت رقابت‌پذیری، ۳) تقویت و ارتقای صنعت قطعه‌سازی در مقیاس جهانی، ۴) توسعه همکاری‌های خارجی و توان تکنولوژی در تولید خودرو و در نهایت ۵) اتصال به شبکه تولید و توزیع جهانی از مهم‌ترین جهت‌گیری‌های کشورهای موفق در زمینه صنعت خودروست.
۶) رویکرد کلی برندهای معتبر خودروسازی جهان طی سال‌های اخیر، عمدتا به سمت تولید خودروهای دیزلی و هیبریدی با مشخصه‌های کاهش آلایندگی، کاهش مصرف سوخت و افزایش راحتی و ایمنی گرایش داشته که از مصادیق بارز آن تولید خودروهای دیزلی و هیبریدی به ترتیب در کشورهای اروپایی و ژاپن است. در بخش دیگری از این گزارش آمده است: ۷) خصوصی‌سازی واقعی با واگذاری کامل حاکمیت، مدیریت و سرمایه‌گذاری، ۸) اصلاح ساختار تولید و بهبود در مدیریت منابع، ۹) کاهش هزینه‌های مالی و سربار، ۱۰) استفاده از رویکرد صادرات خودرو و قطعه، ۱۱) افزایش سرمایه‌گذاری در مراکز تحقیق و توسعه، ۱۲) افزایش قدرت رقابت‌پذیری و توسعه همکاری‌های خارجی، ۱۳) استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا، ۱۴) تولید خودروهای کم‌مصرف در چارچوب موازین اصلاح الگوی مصرف انرژی و ۱۵) طراحی و تقویت سیستم‌های نظارت دقیق بر استاندارد خودروهای تولیدی، از مهم‌ترین راهکارهای تقویت صنعت خودروسازی کشور از طریق اجرای بندهای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.
تولید خودرو ۲۵درصد کاهش یافت
همچنین آمار گمرک از مسیر تولید خودرو در ۹ماه، تولید انواع خودرو در آذر ماه امسال ۲۵.۶درصد کاهش یافت. آذر ماه امسال تولید انواع خودرو با افت ۲۵.۶درصدی از ۱۰۵هزار و ۸۵۱دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۷۸هزار و ۷۰۷دستگاه کاهش یافت.
در این مدت تولید انواع سواری با کاهش ۱۹.۹ درصدی از ۹۰هزار و ۲ دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۷۲ هزار و ۸۷دستگاه کاهش یافته است. آذر ماه امسال تولید انواع وانت با کاهش ۵۶.۹درصدی از ۱۳هزار و ۵۴۶ دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۵۸۳۳دستگاه کاهش یافته است.
در این مدت تولید انواع مینی‌بوس و میدل‌باس با رشد ۷۰درصدی از ۲۰دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۳۴دستگاه افزایش یافته است. آذر ماه امسال تولید انواع اتوبوس با رشد ۵۰۷.۱درصدی از ۱۴دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۸۵دستگاه افزایش یافته است.
در این مدت تولید انواع کامیونت، کامیون و کشنده با کاهش ۷۰.۶درصدی از ۲۲۶۹دستگاه در آذر ۱۳۹۳ به ۶۶۸دستگاه کاهش یافته است. در ۹ ماهه امسال نیز تولید انواع خودرو در کشور با کاهش ۱۷.۴ درصدی از ۸۲۶هزار و ۵۸۴دستگاه در ۹ ماهه سال گذشته به ۶۸۲هزار و ۸۱۲دستگاه کاهش یافته است.
در این مدت تولید انواع سواری با کاهش ۱۰.۸ درصدی از ۷۰۱هزار و ۷۴۴دستگاه در ۹ ماهه سال گذشته به ۶۲۶هزار و ۱۸۱دستگاه کاهش یافته است. همچنین در ۹ ماهه امسال تولید انواع وانت با کاهش ۵۶.۹درصدی از ۱۱۱هزار و ۵۰۹دستگاه در ۹ ماهه سال گذشته به ۴۸هزار و ۲۷دستگاه کاهش یافته است.
در این مدت تولید انواع مینی‌بوس و میدل‌باس با رشد ۱۶۳.۱درصدی از ۱۶۰دستگاه در ۹ماهه سال گذشته به ۴۲۱دستگاه افزایش یافته است. در ۹ماهه امسال تولید انواع اتوبوس با رشد ۱۱درصدی از ۴۸۹ دستگاه در ۹ماهه سال گذشته به ۵۴۳دستگاه افزایش یافته است. در این مدت تولید انواع کامیونت، کامیون و کشنده با کاهش ۳۹.۸درصدی از ۱۲هزار و ۶۸۲دستگاه در ۹ماهه سال گذشته به ۷۶۴۰ دستگاه کاهش یافته است.
۳۰هزار خودرو وارد کشور شد
از سوی دیگر آمار جدید گمرک نشان می‌دهد، در ۹ ماهه امسال ۳۰۴۰۰خودرو به ارزش ۷۱۷میلیون دلار وارد کشور شد. آمار جدید گمرک از تجارت ۹ماهه کشور حاکی است، تا پایان آذر ماه امسال بیش از ۳۰ هزار و ۴۰۰خودرو سواری به ارزش ۷۱۷میلیون و ۸۵۷هزار و ۴۴۵دلار وارد کشور شده است.
همچنین در این مدت یک میلیارد و ۳۶۳میلیون دلار خودرو به همراه قطعات خودرو به کشور وارد شده است که این میزان طی ۸ ماهه بالغ بر یک میلیارد و ۲۱۱ میلیون دلار بوده است که از لحاظ ارزش دلاری ۱۲.۵۵درصد رشد نشان می‌دهد. در مدت ۸ ماهه نخست امسال ۲۶هزار خودرو سواری به ارزش ۶۴۶ میلیون و ۱۸۰هزار و ۵۰ دلار وارد کشور شده بود.