پس از موفقیت طرحهای پهنپیکر ایرباس، این شرکت اروپایی به دنبال ورود به بازار هواپیماهای تکراهرو بود. اولین تلاش ایرباس در این حوزه A320 نام گرفت که علاوه بر ویژگیهای ممتازش، خود مولد سه مدل موفق دیگر ایرباس به نامهای A318 و A319 و A321 به شمار میرود.
ایرباس A321 شباهت زیادی با ایرباس A320 دارد اما دارای بدنهٔ کشیدهتری است و توانایی جایجایی تعداد بیشتری مسافر را دارا است. ساخت ایرباس A321 از سال ۱۹۸۹ آغاز شد و نخستین بار در ۱۱ مارس ۱۹۹۳ [برابر با ۲۰ اسفند ۱۳۷۳] به پرواز در آمد. این هواپیما از گروه هواپیماهای ایرباس سری A3200 به حساب میآید. دیگر هواپیماهای این سری عبارتند از: ایرباس A318، ایرباس A319 و ایرباس A320
مشخصات
ایرباس A321 دارای دو موتور توربوفن در زیر دو بال است.
فاصله نوک دو بال: ۳۴٫۱ متر
طول: ۴۴٫۵ متر
ارتفاع: ۱۱٫۸ متر
ظرفیت مسافر: ۲۲۰ نفر
بیشینه سرعت: ۰٫۸۲ ماخ (۸۷۰ کیلومتر بر ساعت)
محدوده پرواز: ۴۳۰۶ کیلومتر
مدلها
ـ A321-100: مدل ابتدایی این هواپیما.
ـ A321-200: مدل دارای طول پرواز بیشتر و ساختار بهینهسازی شده.
در ایران تنها شش فروند ایرباس ۳۲۱ فعال وجود دارد که یکی متعلق به ایرانایر، دو فروند متعلق به کیشایر، دو فروند متعلق به زاگرس و هواپیمای دیگر متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران میباشد.
ایرباس ۳۲۱ ایرانایر
EP-IFA (Airbus A321-211 WL)I
کمپانی ایرباس این هواپیما را به سفارش شرکت کلمبیایی Avianca و با شماره سریال ۷۴۱۸ شروع به ساخت کرد، اما با انصراف این شرکت، ایرانایر خواستار خرید آن شد. در تاریخ ۲۰۱۶/۱۱/۱۶ نخستین پرواز این هواپیما با رجیستر آزمایشی D-AVXF در تأسیسات ایرباس در هامبورگ آلمان انجام شد و در تاریخ ۲۰۱۷/۰۱/۱۱ [مطابق با ۲۲ دی ۱۳۹۵] با رجیستر EP-IFAA در تولوز فرانسه به ایرانایر تحویل داده شد. این هواپیما یک روز بعد، طی مراسمی در ۲۳ دی ۱۳۹۵۵ وارد فرودگاه مهرآباد شد. این نخستین هواپیمایی است که ایرانایر پس از سالها تحریم، به صورت نو خریداری کرده است و چیدمان صندلیهای آن بصورت C12Y182 میباشد.
ایرباسهای ۳۲۱ کیشایر
UR-CPH (Airbus A321-211)I
این هواپیما، به سفارش Aeroflot و با شماره سریال ۲۹۵۷ ساخته شد و اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۶/۱۱/۲۴ انجام داد. برای کمتر از ۱۰ سال با رجیستر VP-BQX و با نام Ivan Ayvazovsky برای این شرکت پرواز کرد. سپس در ۲۰۱۶/۰۹/۲۸ به شرکت اوکراینی Dart منتقل شد و رجیستر آن به UR-CPH تغییر یافت.
در تاریخ ۲۰۱۶/۱۰/۱۳ [مطابق با ۲۲ مهر ۱۳۹۵] شرکت کیشایر این هواپیما را وارد کشور کرد. چیدمان صندلیهای این هواپیما بصورت C28Y146 میباشد.
UR-CPM (Airbus A321-211)I
این هواپیما، به سفارش Aeroflot و با شماره سریال ۲۹۶۵ ساخته شد و اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۶/۱۲/۰۱ انجام داد. برای کمتر از ۱۰ سال با رجیستر VP-BQT و با نام Ivan Shishkin برای این شرکت پرواز کرد. سپس در ۲۰۱۶/۱۰/۲۱ به شرکت اوکراینی Dart منتقل شد و رجیستر آن به UR-CPM تغییر یافت.
در تاریخ ۲۰۱۶/۱۱/۱۰ [مطابق با ۲۰ آبان ۱۳۹۵] شرکت کیشایر این هواپیما را وارد کشور کرد. چیدمان صندلیهای این هواپیما بصورت C28Y142 میباشد.
ایرباسهای ۳۲۱ زاگرس
EP-ZGA (Airbus A321-231)I
این هواپیما با شماره سریال ۱۹۷۷ ساخته شد و اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۳/۰۵/۰۸ انجام داد. تا سال ۲۰۱۰ با رجیستر F-ORMI برای شرکت لبنانی MEA – Middle East Airlines پرواز کرد. در این سال رجیستر هواپیما به OD-RMI تغییر یافت. در ۲۰۱۷/۰۱/۱۳ این شرکت هواپیما را از سرویس خارج کرد و سپس شرکت اوکراینی Khors Air آن را خریداری و با رجیستر UR-CPY به کیف اوکراین منتقل کرد.
در تاریخ ۲۰۱۷/۰۳/۱۱ [مطابق با ۲۱ اسفند ۱۳۹۵] شرکت زاگرس این هواپیما را با رجیستر UR-CPYY وارد کشور کرد و کمتر از دو ماه بعد رجیستر آن را به EP-ZGA تغییر داد. چیدمان صندلیهای این هواپیما بصورت C31Y118 میباشد.
EP-ZGB (Airbus A321-231)I
این هواپیما با شماره سریال ۲۰۵۵ ساخته شد و اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۳/۰۹/۱۷ انجام داد. تا سال ۲۰۰۶ با رجیستر F-ORMJ به صورت اجاره برای شرکت لبنانی MEA – Middle East Airlines پرواز کرد. در سپتامبر ۲۰۰۶ توسط این شرکت خریداری شد و در ۲۰۱۰/۰۵/۲۷ رجیستر آن به OD-RMJ تغییر یافت. با خارج شدن این هواپیما از سرویس در ۲۰۱۷/۰۱/۱۹ شرکت اوکراینی Khors Air این هواپیما را خریداری در ۲۰۱۷/۰۳/۰۷ آن را با رجیستر UR-CQB به کیف اوکراین منتقل کرد.
در تاریخ ۲۰۱۷/۰۳/۱۴ [مطابق با ۲۴ اسفند ۱۳۹۵] شرکت زاگرس این هواپیما را وارد کشور کرده و اندکی بعد رجیستر آن را به EP-ZGB تغییر داد. چیدمان صندلیهای این هواپیما بصورت C31Y118 میباشد.
ایرباس ۳۲۱ معراج (تشریفات دولت)
EP-AGB (Airbus A321-231)I
این هواپیمای پرحاشیه به سفارش Monarch Airlines و با شماره سریال ۱۲۰۲ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۲۰۰۰/۰۴/۰۷ انجام داد. در سال ۲۰۰۳ توسط Livingston ایتالیا خریداری شده و مدت کوتاهی نیز برای این شرکت هواپیمایی پرواز میکرد.
با بروز مشکلاتی در هواپیماهای تشریفاتی مسئولان کشور، فوریت خرید هواپیمای تشریفاتی به وسیله هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در دستور کار قرار گرفت و در آذرماه سال ۱۳۸۱ قراردادی برای خرید این هواپیما امضا شد. این هواپیما به قیمت حدود ۳۹ میلیون دلار خریداری شد و قراردادی نیز با شرکت فرانسوی سوژرما با هزینه حدود ۲۰ میلیون دلار جهت تغییر دکوراسیون آن و ایجاد امکانات زیادی مانند سالن کنفرانس و ارتباط اینترنتی و ماهوارهای منعقد شد.
بر همین اساس، قرار بود هواپیمای اختصاصی دولت ایران در آذرماه سال ۸۳ به ایرانایر تحویل شود که طرف فرانسوی به دلیل ترس از اعمال فشار آمریکا و عنوان کردن تحریم، از تحویل این هواپیما به ایران جلوگیری کرد. به دنبال کارشکنی در تحویل هواپیما، مسئولان حقوقی ایرانایر علیه آنها در دادگاه فرانسه شکایت کردند که این دادگاه با صدور حکمی اعلام کرد شرکت سوژرما باید هواپیمایی تشریفاتی دولت ایران که بابت آن تاکنون حدود ۶۰ میلیون دلار پرداخت کرده بود را تحویل دهد. همچنین این شرکت به دلیل تاخیر ۱۰ ماهه در تحویل هواپیمای تشریفاتی دولت ایران باید سود پول مربوط به خرید این هواپیما را به طرف ایرانی پرداخت کند.
پیگیریهای دولت خاتمی موجب شد تا این هواپیما با فراز و نشیبهای فراوان، بالاخره در ۲۰۰۵/۱۱/۲۳ [مطابق با ۲ آذر ۱۳۸۴] و در ابتدای دولت محمود احمدینژاد به ایران تحویل داده شود.
حاشیههای این هواپیما با ورود به ایران، وارد فاز جدیدی شد و مسئولان دولت نهم که با شعار سادهزیستی بر سر کار آمده بودند مدعی شدند که حداکثر ۶ ساعت پرواز مستمر، آن قدر سخت نیست که نیاز به این همه تشریفات داشته باشد و احمدینژاد هرگز از این هواپیما استفاده نخواهد کرد و قرار است این هواپیما فروخته شده یا از آن استفاده تجاری شود. هرچند این شعار به سرعت فراموش شده و هم احمدینژاد و هم سایر مقامات کشور از این هواپیما در سفرهای خود استفاده کردند.
ایرباس ۳۲۱ زمینگیر ماهان
EP-MMZ (Airbus A321-131)I
این هواپیما به سفارش Air Macau و با شماره سریال ۵۵۰ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۵/۰۸/۱۵ انجام داد. در سال ۲۰۰۳ توسط Sichuan Airlines چین خریداری شده و تا سال ۲۰۱۵ با رجیستر B-2286 برای این شرکت هواپیمایی پرواز میکرد.
شرکت ماهان از طریق شرکت الناصر عراق توانست این هواپیما را خریداری کرده و در تاریخ ۲۰۱۵/۰۵/۰۸ [مطابق با ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۴] با رجیستر I2-WGLPوارد ایران نماید، ولی با توجه به سن زیاد، این هواپیما عملیاتی نشده و هرچند در روزهای پایانی سال ۲۰۱۵ رجیستر آن به EP-MMZ تغییر یافت اما همچنان در فرودگاه امام پارک شده و قطعات آن جهت استفاده در دیگر هواپیماها باز شده است. چیدمان صندلیهای این هواپیما هنگام ورود به ایران بصورت C8Y186 بود.
فهرست هواپیماهای ایرباس ۳۲۱ ایران بر اساس سن:
۱. EP-IFA ایرانایر اولین پرواز: ۲۰۱۶/۱۱/۱۶
۲. UR-CPM کیشایر اولین پرواز: ۲۰۰۶/۱۲/۰۱
۳. UR-CPH کیشایر اولین پرواز: ۲۰۰۶/۱۱/۲۴
۴. EP-ZGB زاگرس اولین پرواز: ۲۰۰۳/۰۹/۱۷
۵. EP-ZGA زاگرس اولین پرواز: ۲۰۰۳/۰۵/۰۸
۶. EP-AGB معراج اولین پرواز: ۲۰۰۰/۰۴/۰۷