وظیفه تسمه تایمینگ خودرو چیست؟
نگهداری خودرو مهم‌ترین نقش را در طول عمر این وسیله و هزینه‌های آن برای مالک دارد. تسمه تایمینگ تسمه ای است که وظیفه هماهنگ کردن حرکت میل‌لنگ با میل‌سوپاپ را دارد وظیفه میل‌سوپاپ نیز باز و بسته کردن سوپاپ‌ها در زمان مناسب است. جایگیری میل‌سوپاپ نیز در خودروهای مختلف متفاوت است.
تایم سوپاپ‌ها به معنی زمانی است که سوپاپ وظیفه خودش یعنی بازشدن یا بسته شدن را انجام می‌دهد. تایم انژکتور هم به زمانی گفته می‌شود که انژکتور سوخت را می‌پاشد. اما سوپاپ‌ها توسط عاملی به نام میل‌سوپاپ، حرکت می‌کنند.
DOHC به موتورهایی گفته می‌شود که دو میل سوپاپ در سر سیلندر دارند، یک میل سوپاپ برای سوپاپ‌های دود و یکی برای سوپاپ‌های هوا. اما میل سوپاپ‌ها از کجا نیرو می‌گیرند تا به چرخش درآیند و سوپاپ‌ها را نیز به حرکت درمی‌آورند؟ برای توضیح این سوال ابتدا باید گفت، منبع حرکت و نیروی اکثر اجزای مکانیکی موتور میل‌لنگ است. اما میل لنگ در قسمت پایینی موتور قرار داشته و میل سوپاپ‌ها در قسمت بالا و در سرسیلندر جای می‌گیرند.
چگونه نیرو از قسمت پایین به ناحیه بالایی و میل سوپاپ‌ها منتقل می‌شود؟ سرپولی میل لنگ یک چرخ دنده متصل شده که قابلیت قرار گرفتن یک تسمه دنده‌دار را دارد. میل سوپاپ‌ها نیز همین چرخ دنده را دارند ولی با قطر بیشتر و سایز بزرگ‌تر. برای ارتباط بین این دو چرخ دنده، از یک تسمه دنده‌دار استفاده می‌شود که نیرو را از میل‌لنگ به میل‌سوپاپ‌ها منتقل می‌کند. این تسمه دنده‌دار انتخاب شده تا کوچک‌ترین خطا و هرزگردی به وجود نیاید.
در صورت بهم خوردن تایم موتور، سوپاپ‌ها در موقع معین باز یا بسته نمی‌شوند. این مساله باعث اختلال شدید در کار موتور و برخورد سوپاپ‌ها و کج‌شدن آنها و آسیب‌رسیدن به پیستون می‌شود.
در صورت رخ‌دادن چنین اتفاقی، آسیب بسیار شدیدی به موتور می‌رسد، ممکن است پیستون بشکند و سوپاپ‌ها از بین بروند. در این شرایط موتور به هیچ وجه روشن نمی‌شود و خودرو باید بکسل شود. چرخ دنده میل سوپاپ دو برابر چرخ دنده میل‌لنگ است.
یعنی اگر میل‌لنگ ۱۸۰ درجه بچرخد، میل سوپاپ ۹۰ درجه می‌چرخد. در موتورهای چهار زمانه هر دو دور میل‌لنگ یک بادکار یا همان انفجار درون سیلندر رخ می‌دهد. به همین دلیل میل سوپاپ نصف میل‌لنگ دور می‌زند، تسمه تایم یا تسمه زمان‌بندی در تمام خودروها وجود ندارد و در برخی سیستم‌ها وظیفه این تسمه را زنجیر یا چرخ دنده انجام می‌دهد.
اما مزایای تسمه از سایر سیستم‌ها بیشتر است. به همین دلیل استفاده از آن شیوع بیشتری دارد. اما این قطعه هم، درست مثل سایر قطعات عمر مفیدی دارد. تسمه تایم باید در زمان معینی، یعنی هر ۰۰۰/۶۰ کیلومتر تعویض گردد.
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور، توصیه می‌شود در زمان معین تسمه تعویض گردد. این عمل، درمانی پیشگیرانه برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی و شدید است. اما بعضی موارد پیش می‌آید که موتور از تایم خارج می‌شود وقتی موتور از تایم خارج می‌شود، بد کار می‌کند و یا اصلاً خاموش می‌ماند و روشن نمی‌شود. این عیب دلایل مختلفی دارد. تسمه از روی یک دنده جابه‌جا شده و یا رد کرده باشد، ممکن است تسمه پاره و یا شل شده باشد. در این حالت باید تسمه سفت کن چک شود. برای حفظ تسمه و جلوگیری از خرابی آن باید نکاتی را رعایت کرد.
در دورهای بالا و بحرانی نباید به مدت طولانی رانندگی کرد. در سربالایی‌ها باید از دنده سنگین استفاده کرد تا از فشار آمدن روی موتور و تسمه جلوگیری شود. تسمه سفت‌کن را نیز نباید زیاد سفت کرد. همچنین رانندگی بدون تنش می‌تواند باعث حفظ این قطعه و پایین آمدن استهلاک موتور شود. در مجموع این قطعه در عین سادگی نقش بسیار مهمی در راه‌اندازی و کار موتور دارد.
