در این موتور، علاوه بر افزودن توربو، پیستون و شاتون تقویت شده و شمع و سوپاپ های دود، واشر سرسیلندر و بدنه سیلندر و منیفولد اگزوز تغییر کرده است.تمامی سیستم های خودروی مجهز به موتور توربوشارژ در یک مسافت ۲۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر در شرایط اقلیمی و جاده ای مختلف تست می شود. تست های خنک کاری، نویز، ترمز، راید و هندلینگ در ایران خودرو و مواردی که توان و امکانات لازم برای آن در ایران نیست، در مراکز تست خارج از کشور انجام می شود.توربوشارژ را یک فناوری جدید در ایران عنوان کرد و گفت: با توجه به لزوم تغییر گیربکس برای سازگاری با توربوشارژ، پروژه تقویت گیربکس برای تحمل گشتاور بالا در موتورهای توربوشارژ و دیزل تعریف شده است.پس از عرضه محصول مدرن سورن که به عنوان خودرو موفق برند ملی شرکت ایران خودرو در بازارهای داخلی و خارجی ارائه شده است. تیپ پیشرفته و بهروزتر این محصول جهت تداوم حضور در بازارهای مختلف و گسترش برند ملی ضرورت یافت.خودروی سورن ELX جدید، نشانگر تعهد شرکت ایران خودرو به مقولهی ایمنی و احترام به سلایق مشتری برای برخورداری از محصولی مدرن است.کلید ورود به بازارهای صادراتی موفقیت در تستهای ایمنی است و سورن ELX جدید توانسته با موفقیت تستهای مختلف ایمنی را پشت سر بگذارد و گواه آن دریافت تاییدیه ایمنی از موسسه اسپانیا (از معتبرترین مراکز تست خودرو) است. این خودرو میتواند با تکیه بر ۳ محور کلیدی «مدرن بودن»، «ایمنی و آسایش» و «تجهیزات و امکانات پیشرفته »، توجه خریداران ایرانی را به خود جلب نموده و انتظار خانوادههای ایرانی را برای در اختیار داشتن خودرو مدرن و شایسته، مطابق با استانداردهای روز، برآورده نماید.امروزه، حفظ محیط زیست در صنعت خودرو از جایگاه مهمی برخوردار است، به همین منظور خودروهای شرکت از جمله سورن جدید، به تجهیزات استاندارد آلایندگی یورو ۴ مجهز شدهاند.از مزایای دیگر این خودرو، برخورداری از کارت طلایی خدمات پس از فروش است که دارنده این خودرو ضمن بهرهمندی از خدمات مختلف در سراسر کشور به صورت رایگان و سریع، از خدمات بیمه بدنه نیز بهرهمند خواهد بود.
گروه صنعتی ایرانخودرو در اقدامی دیگر در جهت پاسخگویی به نیاز روز مشتریان، سورن را به موتور توربوشارژ تجهیز کرده و این خودرو با قوای محرکه مدرن آماده ورود به بازارهای داخلی و خارجی است. همزمان با روند افزایش قیمت سوخت و قوانین سخت گیرانه زیست محیطی در جهان، روند طراحی پیشرانه های درون سوز در سال های اخیر مسیر متفاوتی را طی کرده است. با نگاهی گذرا به رویکرد خودروسازان بزرگ در به کارگیری پیشرانه های کم حجم و پرقدرت در خودروهای جدید، درخواهیم یافت که صنعت خودرو به سمت کاهش مصرف سوخت و افزایش بازدهی نسبت به حجم موتور حرکت میکند. از این رو، استفاده از سازوکارهای پرخوران (سوپرشارژر و توربوشارژر) در پیشرانه ها، به امری ناگزیر در طراحی آنها بدل شده است. در این راه، خودروسازان بزرگ همچون مرسدس بنز، ب ام و و فورد پیشگام بوده اند، به طوری که پیشرانه ۱.۵لیتری توربوشارژ ۴ سیلندر ب ام و که در مدل آی۸ مورد استفاده قرار میگیرد، در سال۲۰۱۵ توانست به سلطه پیشرانه فورد به عنوان بهترین موتور سال پایان دهد. در میان موتورهای مجهز به سامانه های پرخوران، انواع شارژکننده های توربینی (توربوشارژرها) از محبوبیت بیشتری برخوردارند. ازجمله موضوعاتی که در پیشرانه های اتمسفریک یا تنفس طبیعی وجود دارد، افت قدرت و گشتاور پیشرانه در مکان های مختلف به نسبت ارتفاع از سطح دریاست.
بهطور مثال در شهری مثل تهران که به صورت میانگین ارتفاع ۱۲۰۰متری از سطح دریا وجود دارد، پیشرانه با افت قدرتی حدود ۱۲ تا ۱۵درصد روبه رو می شود. این افت قدرت به دلیل کاهش چگالی هوا اتفاق می افتد. این امر به دلیل ایجاد افت قدرت در پیشرانه باعث می شود تا راننده فشار بیشتری بر پدال گاز اعمال کند و دور موتور را بالا ببرد.
ناگفته پیداست که افزایش دور موتور همراه با افزایش مصرف سوخت، استهلاک و آلایندگی بیشتری خواهد بود. درست همین جاست که توربوشارژها و در کل سیستم های پرخوران، راه حلی مناسب برای این موضوع هستند. این سیستم ها تنها یک هدف را دنبال میکنند و آن، افزایش بازده حجمی پیشرانه است. به بیانی ساده تر، با استفاده از سیستم های پرخوران می توان در حجمی مشخص، چندین برابر هوا را به نسبت پیشرانه های اتمسفریک جای داد. وقتی که اکسیژن بیشتری برای سوختن در سیلندر داشته باشیم، سامانه مدیریت الکترونیکی موتور میزان سوخت موردنیاز را تخمین میزند و نسبت هوا به سوخت را تنظیم میکند تا بیشترین قدرت حاصل شود. در کشوری مثل ایران که خودروها در شهرهای مختلف با ارتفاع و دمای متفاوت تردد می کنند، دمای هوای ورودی به سیلندر میتواند نقش بسیار مهمی در تولید قدرت کافی داشته باشد، زیرا دما نقش مهمی در افزایش یا کاهش بازده حجمی پیشرانه و درنتیجه افزایش یا کاهش قدرت تولید شده دارد.
مثال در شهری مثل اهواز که در روزهای گرم سال دمایش حتی تا بیش از ۵۰درجه هم افزایش می یابد، فاصله مولکول های هوا از یکدیگر بیشتر می شود، اما در شهرهایی که حتی در روزهای گرم سال نیز دمای مناسبی نسبت به اهواز دارند، فاصله مولکول های هوا (اکسیژن) از یکدیگر کمتر است. پس باید توجه داشت که حتی دمای هوای ورودی به سیلندر نیز اهمیت زیادی در تولید قدرت پیشرانه دارد. در دهه های گذشته به منظور جبران این افت قدرت، طراحان اقدام به افزایش ظرفیت پیشرانه ها می کردند، اما همان طور که در بالا نیز اشاره شد، این ترفند باعث افزایش آلایندگی و مصرف سوخت می شود.توربوشارژر بدون افزایش مصرف سوخت، حتی تا ۵۰ درصد (بسته به نحوه طراحی پیشرانه) بازده حجمی پیشرانه را افزایش میدهد و این در شرایطی است که مصرف سوخت ثابت مانده و حتی کاهش می یابد.
سیستم های توربوشارژ دارای چند قطعه اصلی مختلف هستند که توربویونیت، یکی از آنهاست. درواقع حرکت سیستم توربو توسط این بخش تامین می شود، زیرا پره های یکی از توربین های توربویونیت در مسیر گازهای خروجی از پیشرانه در اگزوز قرار دارد و گازهای خروجی موتور که سرعت و دمای بسیار بالایی دارند، با پره ها برخورد کرده و این توربین را با سرعت حدودا ۱۶۰ تا ۲۰۰ هزار دور بر دقیقه به گردش در می آورند.این گردش از طریق بخشی دیگر در توربویونیت به توربین دمندهای در ورودی مسیر هوا انتقال می یابد. به این ترتیب، توربین دوم نقش دمنده هوا را با فشار بالا به پیشرانه بازی میکند.برای کاهش دمای هوای ورودی به موتور هم از قطعه ای استفاده می شود که اینترکولر نام دارد و همانند رادیاتور که کارش کاهش دمای آب است، دمای هوا را با استفاده از عبور دادن آن از شبکه هایش کاهش میدهد؛ به این ترتیب بازده حجمی پیشرانه افزایش خواهد یافت.
ناوری ساخت این قطعات به دلیل دقت بالا و متالوژی مواد خاص به خصوص در بخش توربین ها، دراختیار تولیدکنندگان اندکی در دنیا قرار دارد، از این رو، طراحان پیشرانه معمولا پیشرانه هایشان را با استفاده از قطعات تولید شده توسط سازندگان معتبر به سیستم پرخوران مجهز می کنند. خوشبختانه در ایران خودرو نیز همگام با روند جهانی استفاده از پیشرانه های کم حجم مجهز به توربوشارژ، توانستیم موتور اییافملی با ظرفیت ۱.۷ لیتر را به توربو مجهز کنیم و قدرت پیشرانه را از ۱۱۴ اسب بخار در حالت اتمسفریک (تنفس طبیعی) به ۱۵۰ اسب بخار برسانیم. هر چند نمودار تولید قدرت این پیشرانه میتواند حتی تا ۱۷۵ اسب بخار نیز بالا برود، اما باتوجه به کیفیت سوخت موجود در کشور و چند عامل دیگر، تصمیم گرفتیم قدرت پیشرانه از مرز ۱۵۰اسب بخار بالاتر نرود.
توربوشارژها وقتی وارد مدار هوارسانی می شوند که دور توربین در آنها به حدی خاص (بسته به اندازه و طراحی توربو) برسد. در این حالت، پره های توربین با سرعتی بسیار بالا گردش کرده و توربین دوم را وادار به تزریق هوا با فشار بالا به موتور میکنند. اگر اندازه توربوی مورد استفاده کوچک باشد، توربین زودتر به دور مورد نیاز رسیده و توربین دمنده را وارد مدار میکند. در پیشرانه ۱.۷لیتری ایی اف، توربوشارژ قبل از رسیدن دور موتور به ۲۳۰۰ دور در دقیقه وارد مدار شده و موجب افزایش بازدهی پیشرانه میشود. عملکرد توربوشارژ در این پیشرانه به گونه یی تنظیم شده که تا قبل از رسیدن دور موتور به عدد ۵۰۰۰، بیشترین بازده را دراختیار راننده قرار بدهد. ازجمله محاسن دیگر این پیشرانه پرخوران میتوان به افزایش گشتاور تا مرز ۲۱۰ نیوتن متر اشاره کرد؛ این درحالی است که همین پیشرانه بدون استفاده از توربوشارژر نمی تواند بیش از ۱۵۵ نیوتن متر گشتاور تولید کند.
نکته مثبت و مهم دیگر اینکه حداکثر گشتاور در طیف گسترده ای از دور موتور یعنی ۲۳۰۰ تا بیش از ۵۰۰۰ دور در اختیار راننده قرار دارد و به این ترتیب شتابگیری ثانویه خودرو مجهز به این پیشرانه (مثال هنگام سبقت) در خور توجه است. پیشرانه ۱.۷لیتری ایی اف۷ توربوشارژ در محصولاتی که از پلتفرم سمند استفاده میکنند به کار گرفته میشود و سورن مجهز به این موتور، حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر آزمون دوام و کیفیت را با موفقیت پشت سر گذاشته است. تنظیمات این پیشرانه و سیستم توربوشارژ آن به گونه یی صورت گرفته که با کیفیت سوخت موجود در کشور مطابقت داشته باشد و از این بابت نیز خیال خریداران راحت خواهد بود. به نظر می رسد با ورود سورن توربو به بازار، این خودرو می تواند در رده نیمه لوکس بازار با خودروهای وارداتی رقابت کند.
با برچیده‌شدن تحریم‌ها، بسیاری از مردم منتظر تنوع بیشتری در بازار خودروهای ایران هستند. در همین راستا کیوان وزیری، مدیر‌طراحی پلتفرم و قطعات مشترک ایرانخودرو در گفت‌وگو با “روزنامه دنیای خودرو” از عرضه سمند سورن با موتور توربوشارژ طی دهه‌فجر خبر داد. به‌گفته وزیر این محصول از سال آینده روی سایر محصولات ایران خودرو نیز قرار خواهد گرفت.
هر محصولی بهطور متوسط در طول روز یا در سال پیمایشی دارد. اگر فرض بگیریم حدود ۲۰هزار کیلومتر و این عدد را در ۵۰۰هزار دستگاه خودرویی که شما تولید کردید، ضرب کنیم، حدود ده‌میلیارد کیلومتر میشود که اگر آن را تقسیم بر صد کنیم، میشود صد میلیون کیلومتر، یعنی با زحماتی که کشیدید در یک‌سال ایرانخودرو صدمیلیون لیتر یعنی معادل مصرف یک‌روز و‌نیم کشور در مصرف سوخت صرفه‌جویی کرده است، لطفا قدری در این‌باره بیشتر توضیح دهید.این اعداد و ارقامی که شما به آنها اشاره کردید، برای یک سال است. اما اگر بخواهیم در این مورد دقیق‌تر صحبت کنیم، آمار تجمعی خیلی بهتر میتواند گویای تمام مطالب باشد.
زمانی که از آمار تجمعی می‌خواهیم صحبت کنیم، آمار تجمع خودرویی که شما اعلام کردید، بنابراین آمار یک‌سال ما میشود. یعنی ظرف دو سال باتوجه به شرایطی که آن سال اول بوده، دو برابر میشود. اگر این سیر تکاملی رسیدن به استانداردهای روز و داشتن کیفیت سوخت مناسب و کیفیت قطعات بهتر را داشته باشم، سبد مصرف مرتب پایین می‌آید و این عددها بالاتر خواهد رفت و به صورت تجمعی به این میزان اضافه خواهد شد.
یعنی از سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ یک و نیم‌میلیون دستگاه تولید کردید. پس با ادامه این قضیه میتوان گفت صدها میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی شده است؟
بله دقیقا، اگر عدد و رقم بخواهید همین محاسبات اصولی و مهندسی است که شما ساده بیان کردید. از سوی دیگر ارزش این کار ۵ سال دیگر مشخص میشود که ما از نقطه شروع تا سه یا پنج سال دیگر چقدر می‌توانیم صرفه‌جویی کنیم. چون مانند حساب پس‌انداز است، ممکن است بهره‌اش کم باشد اما هرچه بیشتر بماند این بهره‌ها روی هم می‌آید و به صورت تجمعی مبلغی را ایجاد میکند. اکنون رقمی که گفتید برای یک سال این عدد است اما همین‌طور که بالا می‌روند مانند یک خازن جمع می‌شوند و می‌توانید یک اکومولیتیوی از ذخیره انرژی را عنوان کنید.
شاخص‌ترین محصول‌تان در صرفه‌جویی مصرف سوخت کدام است با توجه به نسبت وزن به قدرت موتور، یعنی کم‌مصرف‌ترین و بهترین محصولات از سبد محصولات‌تان را کدام معرفی می‌کنید؟
بنده از یک موتور جدید که در دهه فجر رونمایی میشود، نام می‌برم این محصول موتور توربوشارژ نام دارد. این موتور یک موتور ملی ES7 توربوشارژ قلمداد میشود و بهترین موتور گروه صنعتی ایران خودرو به حساب می‌آید.
حجم این موتور چقدر است؟
حجم این موتور ۱۷۰۰ سی‌سی است، اما می‌دانید که تکنولوژی موتور توربوشارژ که فرآیند خاص خودش را دارد، دن‌سایزینگ است. یعنی به جای اینکه یک موتور ۲۴۰۰سی‌سی داشته باشیم با یک توربوشارژ یا توربویونیتی که سر راه خروجی اگزوز می‌گذاریم به سیستم توربو برمی‌گردانیم هوای ورودی پرس و با فشار بیشتر که وارد محفظه موتورشده و باعث میشود قدرت گشتاور بیشتری در سیستم ایجاد شود، لذا مانند این است که یک موتور ۲۴۰۰سی‌سی را به‌کار گیریم. بنابراین میتوان گفت موتور توربوشارژ ایرانخودرو با ۴۰درصد افزایش نسبت به موتور ES7 معمولی کارایی بیشتری دارد.
این موتور توربوشارژ قرار است روی کدام محصولات به کار گرفته شود؟
موتور توربوشارژ قرار است روی پلتفرم خانواده سمند سوار شود.
در حال حاضر شما موتور ۱۳۰۰سی‌سی TU3 را دارید. در وضعیت موجود TU3، TU5 و توربوشارژ را در اختیار خواهید داشت. اگر بخواهید مجموع این سه را بررسی کنید، مصرف هر کدام چقدر است؟
مصرف TU3 را ۴/۶ لیتر بر صد کیلومتر در نظر بگیرید که معادل ۱۳۰۰ سی‌سی است، TU5 6/6 لیتر بر صد کیلومتر در نظر بگیرید که معادل ۱۶۰۰ سی‌سی است و موتور توربوشارژ را ۲/۷ لیتر بر صد کیلومتر در نظر بگیرید که موتور ۱۷۰۰سی‌سی است که معادل موتور ۲۴۰۰سی‌سی از آن توان گشتاور می‌گیریم، اما مصرف آن از موتور ۱۷۰۰ سی‌سی هم کمتر است.
برای موتور ۱۳۰۰ سی‌سی قدرت چقدر است؟
فکر می‌کنم قدرت ۵۷ اسب بخار است.
برای TU5 قدرت‌تان چقدر است؟
۷۵ اسب بخار است.
در مورد موتور توربوشارژ چطور؟
۱۱۰ اسب بخار است.
موتور۱۷۰۰ سی‌سی روی خانواده سمند، ۱۶۰۰ TU5 روی خانواده پژو و ۱۳۰۰ هم روی خانواده ۲۰۶ و رانا قرار میگیرد؟
بله همان‌طور که اشاره کردید، موتور۱۷۰۰ سی‌سی روی خانواده سمند، ۱۶۰۰ TU5 روی خانواده پژو و ۱۳۰۰ هم روی خانواده ۲۰۶ و رانا قرار میگیرد.درست است ۱۳۰۰ حجم پایینی است و مصرفش از ۱۵۰۰ و ۱۷۰۰ کمتر است اما روی پلتفرم که قرار میگیرد، با توجه به تکنولوژی و کیفیت ساخت پلتفرم و با توجه به وزن خودرو، آن میزان مصرف حتی در حد یک‌دهم با خودروی دیگر اختلاف خواهد داشت.
الان بهینه‌ترین مصرف را کدام محصول دارد؟
در حال حاضر موتورتوربوشارژ این قابلیت را داراست.
این موتور روی سمند سورن سوار خواهد شد؟
بله. نکته‌ای که وجود دارد این است که شما آیتم خاص نسبت وزن به مخرج را می‌آورید، این در حالی است که ما خودرویی را تولید می‌کنیم، به جای اینکه موتورش ۲۴۰۰سی‌سی باشد، موتور ۱۷۰۰سی‌سی می‌گذاریم. ما این موتور را طراحی و مهندسی توربوشارژ کردیم و مصرفش را از موتور معمولی هم پایین‌تر آورده‌ایم. یعنی نسبت به ضریب وزنی حجم را پایین آوردیم و قدرت را بالا بردیم.
این موتور ازچه زمانی روی محصولات ایران خودرو نصب میشود؟
در حال حاضر نصب شده است. ۲۵۰ دستگاه تولید نهایی شده و از بهمن ماه هم تحویل مردم میشود.
تمامی این موتورها روی شاسی سورن قرار گرفته است؟
بله، تمام موتورهای توربوشارژ روی پلتفرم سورن قرار گرفته است، منتهی از سال آینده به خانواده دنا و محصولات جدید گروه صنعتی ایران خودرو تعمیم می‌دهیم. برنامه جدید دیگری نیز داریم که موتور ۲/۱ توربوشارژ است و آوردن موتور GDI که از تکنولوژی برتر استفاده میکند. ما این دو موتور ۲/۱ را در برنامه مذاکرات و کاری جدی‌مان قرار دادیم که در حال حاضر آن درباره صحبت می‌کنیم.
یعنی آن TU3 1300سی‌سی را هم از حجمش کم می‌کنید؟
نه. این موتور ۲/۱ دهم موتور جدیدی است که تکنولوژی آن توربوشارژ و GDI خواهد بود. در محفظه خود سیلندر قرار دارد و باعث میشود و احتراق کامل انجام گیرد و راندمان و گشتاور خیلی بیشتری ارائه میدهد.
تصاویر سورن توربو شارژر
