♨️خرید خودرو به صورت صفریا دست دوم از بازار را دارید، یکی از مهم ترین موضوعات، انتخاب نوع جعبه دنده آن است که البته تعیین این عامل بسته به نوع خرید، شاخص های متفاوتی را برای انتخاب در بر می گیرد. ما در این جا تنها به بررسی جعبه دنده های خودروهای نومی پردازیم تا برخی از شاخص ها همچون احتمال خرابی و یا هزینه ها بالای تعویض و تعمیر را حذف کرده و تنها به صورت فنی نگاهی به این موضوع داشته باشیم.
اگر کمی به عقب بازگردیم، انتخاب جعبه دنده تنها محدود به برگزیدن از میان دو نوع آن یعنی جعبه دنده دستی یا استاندارد و اتوماتیک بوده است اما با گذشت زمان و در حال حاضر به واسطه نفوذ تکنولوژی های نو در تمام بخش های خودروها، تعداد انتخاب های جعبه دنده ها نیز بیشتر شده که بعضا خریداران را برای دستیابی به بهترین انتخاب دچار مشکل می کند. اما قبل از اینکه به صورت اختصاصی به عملکرد هر یک از جعبه دنده های موجود بپردازیم شاید صرفا جهت یادآوری بد نباشد که مختصری در مورد سیستم جعبه دنده توضیح دهیم.
جعبه دنده در یک خودرو یا هر وسیله نقلیه موتوری، سیستمی متشکل از مجموعه چرخ دنده هاست که وظیفه آن انتقال نیرو از پیشرانه به چرخ ها برای به حرکت در آوردن خودرو است. جعبه دنده به صورت معمول در حد فاصل میان پیشرانه و چرخ های متحرک قرار می گیرد که البته در برخی موارد خاص که پیشرانه در قسمت انتهایی خودرو نصب شده کل این سیستم (جعبه دنده) به بخش میانی یا جلو انتقال می یابد و این در حالی است که چرخ های عقب (و یا هر چهارچرخ) متحرک هستند.
?جعبه دنده دستی
این نوع جعبه دنده که به واسطه نصب در مد لهای پایه خودروها به گیربکس استاندارد نیز معروف است در واقع هما نطور که می دانیم با درگیر کردن کلاچ امکان تعویض دستی دنده ها از طریق اهرم تعویض را مهیا می کند. در حال حاضر بیشتر خودروها از نوع پنج دنده این سیستم استفاده می کنند ولیکن تعداد مدلهایی که مجهز به نوع شش دنده هستند نیز در سا لهای اخیر افزایش چشمگیری یافته است.
در حالت کلی به واسطه عملکرد ساده و بازدهی بالای گیربکس دستی، بسیاری از رانندگان حرف های و مسابقه ای انتخاب اول خود را این نوع جعبه دنده قرار می دهند تا نهایت کنترل ممکن را بر خودرو و هدایت آن داشته باشند ولی از سوی دیگر، به خصوص در ترافیک های سنگین شهری استفاده از دنده دستی با دشواری همراه است ضمن این که برای تعویض های نرم و روان راننده نیاز به تمرین و تجربه زیاد دارد.
?جعبه دنده اتوماتیک
این نوع گیربکس برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ طراحی و ساخته شد که با گذشت زمان اصلاحات بسیاری بر روی آن اعمال شد تا امروزه شاهد آن باشیم که بسیاری از خودروهای نیمه لوکس و لوکس امروزی به صورت استاندارد با این جعبه دنده به بازار عرضه می شوند.علت انتخاب این نوع ابزار انتقال نیرو برای بسیاری از افراد عادی تقریبا واضح است زیرا استرس رانندگی را به حداقل ممکن می رساند و عملا تنها کنترل پدال گاز و فرمان را در اختیار راننده قرار می دهد تا به خصوص در ترافیک های شهری دیگر مشکلات خاص نمونه های دستی را شاهد نباشیم.
اما این راحتی هزینه هایی را نیز در پی خواهد داشت که از جمله آن ها باید به افزایش مصرف سوخت و سیستم بسیار پیچیده تر اشاره کرد که طبیعتا هزینه نگه داری، تعمیر و یا تعویض بالاتری را می طلبد. در گذشته (مثلا در مورد خودروهای آمریکایی کلاسیک موجود در کشور) از جعبه دنده های اتوماتیک سه دنده در خودروها استفاده می شد که در حال حاضر نمونه های چهار و پنج دنده بیشترین کاربردرا دارند ولی دربرخی مدل های لوکس (همانندلکسوس ال اس)انواع هشت و ۹دنده نیز نصب میشوند.
✅جعبه دنده خودکار با کنترل دستی
این جعبه دنده ها به گون های طراحی و ساخته شده اندکه مزیت هر دو نوع سیستم فوق را در یک مجموعه ارایه می دهند تا به این ترتیب راننده در مواقع مورد نیاز به راحتی بتواند وضعیت اتوماتیک را به حالت دستی تغییر داده و با حرکت بالا و پایین اهرم تعویض دنده، درست همانند نمونه های دستی به سبک و سنگین کردن دنده ها بپردازد. در عین حال استفاده از اهرمهای تعویض دنده از پشت فرمان که تنها در مد لهای اسپرت به کار گرفته می شد،
چندی است که پای خود را حتی به سدا نهای متوسط شهری نیز باز کرده تا تعویض سریع و اسپرت دنده ها بدون برداشتن دست از فرمان در داخل شهر و مسافرت های خانوادگی هم مهیا باشد! البته در این دنده ها همانند نمونه های صد در صد اتوماتیک، حالات مختلفی برای رانندگی در شرایط مختلف در نظر گرفته شده تا حتی در وضعیت خودکار نیز کیفیت سواری بسیار نزدیک به نمونه های دستی باشد.
✅جعبه دنده های متغیر مداوم یا CVT
شاید در وهله نخست ساز و کار این جعبه دنده بسیارپیچیده به نظر آید ولی اگر شما هم از افرادی باشید که با یکی از اسکوترهای مدرن امروزی سواری کرده باشید مطمئنا آشنایی مختصری با این نوع جعبه دنده ها دارید. اساس کار جعبه دنده CVT تا حدودی ساده است به طوری که دو قطعه قرقره مانند که به وسیله یک تسمه به هم متصل شده اند وظیفه انتقال قدرت را بر عهده دارند.
در سیستم مذکور این قطعات قرقره مانند خاص نیز به گونه ای طراحی شده اند که می توانند ابعاد خود را تغییر داده و در نتیجه منجر به بالا و پایین شدن دنده ها شوند. در واقع رانندگی با خودرویی مجهز به این نوع جعبه دنده بسیار شبیه به انواع اتوماتیک است با این تفاوت که تعویض دنده به شکل نرمال در آن وجود ندارد و تنها از تغییر دور موتور آن هم به صورت خیلی نرم می توان به بالا و پایین شدن دنده ها پی برد.
طی چند سال اخیر استفاده از CVT نسبت به گذشته با اندکی افزایش همراه بوده و همچنین برخی از سازندگان خودرو از پدال های تعویض پشت فرمان نیز در این سیستم بهره گرفته اند تا شرایطی مشابه با نمونه های عادی را برای رانندگان ایجاد کنند.
از جمله مهم ترین مزایای این جعبه دنده سادگی سیستم ساختاری و در عین حال اقتصادی بودن نسبی آن است ولی در نقطه مقابل اگر قصد یک رانندگی سریع و اسپرت را داشته باشید باید قید این جعبه دنده را بزنید چون به هیچ وجه برای چنین شرایطی طراحی نشده است!
✅گیربکس دوکلاچه یا DCT
گیربکسDCT یا Dual-Clutch Transmission نمونه انحصاری پورشه یعنی PDK که تقریبا در اکثر خودروهای اسپرت و قدرتمند مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع از عملکردی مشابه با جعبه دنده های دستی بهره می برد؛ یعنی همان دقت و سرعت را در تعویض ها دارد ولی دیگر از پدال کلاچ خبری نیست ضمن این که به واسطه وجود دو کلاچ در این سیستم پروسه انتقال قدرت با حداکثر نرمی ممکن صورت می گیرد و به هیچ وجه ضربه ها و تکان های انواع دستی را در آن حس نمی کنیم. مکانیزم این جعبه دنده به گونه ای است که به لحاظ ابعادی فضای کمی را اشغال می کند و در عین حال وزن تقریبا پایینی دارد. جعبه دنده دوکلاچه به صورت معمول به عنوان یک آپشن در فهرست خودروهای غیر سوپر اسپرت قرار دارد که طبیعتا برای بهره مندی از مزایای آن پرداخت رقمی اضافه تر اجتناب ناپذیر است!